Ahmet Hamdi Tanpınar Kimdir? Şiirleri, Romanları, Eserleri
Ahmet Hamdi Tanpınar, yazar, şair, müfettiş, tarihçi, profesör, siyasetçi.
23 Haziran 1901 tarihinde İstanbul’da Şehzadebaşı’nda dünyaya gelmiştir. Babası Hüseyin Fikri Efendi, aslen Batumlu’dur. 1871 yılında İstanbul’a gelen Hüseyin Fikri Efendi, çeşitli yerlerde nâiblik ve kadılık görevlerinde bulunmuş, Antalya kadılığından emekliye ayrılmıştır. Annesi Nesibe Bahriye Hanım, Trabzonlu Kansızzâdeler’den deniz yüzbaşısı Ahmed Bey’in kızıdır. Babasının mesleği nedeni ile çocukluğu Ergani Madeni, Sinop, Siirt, Kerkük ve Antalya’da geçmiştir.
Eğitim Hayatı
Tanpınar, 1918 yılında yüksek öğrenim için Antalya’dan İstanbul’a gelmiştir. Bir yıl Baytar Mektebi’nde yatılı öğrenci olarak öğrenim görmüştür. 1919 yılında Darülfünun Edebiyat Fakültesi’ne girmiştir. Tanpınar, burada Yahya Kemal Beyatlı, Mehmed Fuad Köprülü, Cenab Şahabeddin, Ömer Ferit Kam, Babanzâde Ahmed Naim gibi hocalardan ders almıştır.
Çalışma Hayatı
Mezuniyet sonrası Erzurum, Konya, Ankara ve İstanbul’da öğretmenlik yapmıştır. 1933 yılında, Güzel Sanatlar Akademisi’nde Ahmed Hâşim’in ölümüyle boşalan estetik mitoloji derslerini vermekle görevlendirilmiştir. 1939 yılında Edebiyat Fakültesi’nde Tanzimat’ın 100. yılı münasebetiyle XIX. Asır Türk Edebiyatı adıyla bir kürsü kurulmuş ve Maarif Vekili Hasan Âli Yücel tarafından bu kürsüye profesör tayin edilmiştir.
1942 – 1946 yılları arasında Maraş Milletvekili olarak görev yapmıştır. 1946 seçimlerinde aday gösterilmemiştir. Bir süre Millî Eğitim Bakanlığı’nda orta öğretim müfettişliği yaptıktan sonra 1948 yılında akademideki estetik hocalığına, 1949 yılında ise Edebiyat Fakültesi’ndeki kürsüsüne dönmüştür.
Edebi Kişiliği
Tanpınar, ölümünden yaklaşık on yıl sonra sanatıyla ilgili gittikçe artan bir şekilde değer görmeye başlamıştır. Şiir, hikâye, roman, deneme, inceleme ve araştırma üzerine birçok eser kaleme almıştır. Eserlerinde Doğu ve Batı kültürü, yurt sevgisi, geçmişe özlem, tarih, rüya, bilinçaltı, ruh halleri, çevre ve insan ilişkisi, musiki, İstanbul önemli yer tutmaktadır.
Şiirleri Altın Kitap, Dergâh, Milli Mecmua, Hayat, Görüş, Ülkü, Varlık, Oluş, Kültür Haftası ve Aile dergilerinde yayınlanmıştır. Yahya Kemal Beyatlı ve Ahmet Haşim’den etkilenmiştir. Şiirlerinde önce hece ölçüsünü kullanmış, daha sonra serbest ölçüye geçmiştir.
Ölümü
23 Ocak 1962 tarihinde İstanbul’da geçirdiği kalp krizi nedeniyle vefat etmiştir. Süleymaniye Camii’nde kılınan cenaze namazı sonrasında Rumelihisarı’nda toprağa verilmiştir.
Şiirleri
- Şiirler (İstanbul 1961)
- Bütün Şiirleri (İstanbul 1976)
Hikâyeleri
- Abdullah Efendi’nin Rüyaları (İstanbul 1943)
- Yaz Yağmuru (İstanbul 1955)
- Hikâyeler (İstanbul 1983)
Romanları
- Huzur (İstanbul 1949)
- Saatleri Ayarlama Enstitüsü (İstanbul 1961)
- Sahnenin Dışındakiler (İstanbul 1973)
- Mahur Beste (İstanbul 1975)
- Aydaki Kadın (İstanbul 1987)
Denemeler
- Beş Şehir (Ankara 1946)
- Yaşadığım Gibi (İstanbul 1970)
- Mücevherlerin Sırrı (İstanbul 2002)
İnceleme ve Araştırmaları
- Tevfik Fikret: Hayatı, Şahsiyeti, Şiir ve Eserlerinden Parçalar (İstanbul 1937)
- Namık Kemal Antolojisi (İstanbul 1942)
- Ondokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi (İstanbul 1949)
- Yahya Kemal (İstanbul 1962)
- Edebiyat Üzerine Makaleler (İstanbul 1969)
Kaynakça
https://islamansiklopedisi.org.tr/tanpinar-ahmet-hamdi Erişim: 29. 01. 2021
http://ahtem.kutuphane.gov.tr/TR-205142/hayati.html Erişim: 29. 01. 2021
https://core.ac.uk/download/pdf/38312503.pdf Erişim: 29. 01. 2021
https://www.academia.edu/6940751/Ahmet_Hamdi_Tanp%C4%B1nar Erişim: 29. 01. 2021
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/157777 Erişim: 29. 01. 2021
http://journals.manas.edu.kg/mjsr/archives/Y2015_V04_I03/754f58070a1e60511f99df29ba5a0247.pdf Erişim: 29. 01. 2021
https://edebiyatsultani.com/ahmet-hamdi-tanpinar-sunusu/ Erişim: 30. 01. 2021
https://sariyer.bel.tr/ckuploads/ckfiles/sayi%2011.pdf?time=1588944256309 Erişim: 30. 01. 2021
https://www.edebiyatogretmeni.org/ahmet-hamdi-tanpinar/ Erişim: 30. 01. 2021
https://www.turkedebiyati.org/ahmet_hamdi_tanpinar.html Erişim: 30. 01. 2021
https://www.sosyalarastirmalar.com/cilt2/sayi8pdf/engin_ertan.pdf Erişim: 30. 01. 2021
http://www.bikitapkonusalim.com/ahmet-hamdi-tanpinar-edebi-kisiligi-ve-eserleri Erişim: 30. 01. 2021
