Ataol Behramoğlu Kimdir? Edebi Kişiliği, Kitapları, Şiirleri, Hayatı

Ataol Behramoğlu, şair, yazar, öğretim üyesi, gazeteci.

13 Nisan 1942 tarihinde İstanbul Çatalca’da doğmuştur. Babası Haydar Bey, annesi ise İsmet Hanım’dır. Azerbaycan kökenlidir. Yüksek Ziraat Mühendisi olan babasının memuriyeti nedeniyle çocukluğu birçok şehirde geçmiştir. Varlıklı ve entelektüel bir aile ortamında büyümüştür.

Eğitim Hayatı

İlkokula Kars’ta başlamıştır. Çankırı’da Kurtuluş İlkokulu’nu ve Çankırı Lisesi’ni bitirmiştir. Ortaokul ve liseyi Çankırı’da okumuştur. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne kayıt yaptırmıştır. Bir süre burada öğrenim gördükten sonra Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’ne (DTCF) geçiş yapmıştır. 1966 yılında DTCF Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden mezun olmuştur.

1985 yılında Paris-Sorbonne Üniversitesi Centre de Poétique Comparée’da yüksek lisansını, 2000 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde ise (Rus Edebiyatında Puşkin Gerçekliği) doktorasını tamamlamıştır. 2003 yılında doçent, 2009 yılında ise profesör olmuştur.

Çalışma Hayatı

1970 yılında yurt dışına çıkmıştır. Londra, Paris ve Moskova’da yaşamıştır. 1974 yılında İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatroları’nda dramaturg olarak çalışmaya başlamıştır. 1977 yılında kurulan Barış Derneği’nin kurucuları arasında yer almıştır. 1979 yılında Türkiye Yazarlar Sendikası Genel Sekreteri seçilmiştir. Sanat Emeği Dergisi’nin kurucuları ve yazı kurulu üyeleri arasında yer almıştır. 12 Eylül 1980 askeri darbesi nedeniyle dramaturgluk görevinden ayrılmak zorunda kalmıştır.

1982 yılında Barış Derneği’nin kurucusu ve yöneticisi olduğu için tutuklanmıştır. Maltepe Askeri Cezaevi ve Sağmalcılar Cezaevi’nde on ay tutuklu kalmıştır. Devam eden mahkeme sürecinde 1983 yılında 8 yıl hapse mahkûm edilmiştir. Bu nedenle 1984 yılında gizlice Fransa’ya gitmiştir.

1986 yılında Paris’te Fransızca Türk edebiyatı dergisi “Anka”yı kurmuş ve yönetmiştir. 1989 yılında hakkında açılan davaların beraat ile sonuçlanması üzerine yurda dönmüştür. 1990 – 1994 yılları arasında Simavi Yayınları’nda editörlük yapmıştır. 1995 – 1999 yılları arasında Türkiye Yazarlar Sendikası Genel Başkanlığı görevini iki dönem sürdürmüştür. İstanbul Üniversitesi ve Beykent Üniversitesi’nde dersler vermiştir. İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyeliği ve Cumhuriyet Gazetesi’nde köşe yazarlığını sürdürmektedir.

Edebi Kişiliği

Ataol Behramoğlu, İsmet Özel ile birlikte Halkın Dostları Dergisi’ni çıkarmıştır. Ataol Behramoğlu, şiir, deneme, inceleme-araştırma, çeviri, antoloji, tiyatro, gezi, çocuk edebiyatı ve mektup türlerinde çok sayıda eser vermiştir. Eserleri, Azeri Türkçesi, Bulgarca, Çince, Ermenice, Fransızca, Flemenkçe, İbranice, İngilizce, İspanyolca, İtalyanca, Japonca, Kazakça, Letonca, Macarca, Malayalamca, Romence, Rusça, Sırpça, Slovence, Yunanca gibi dillere çevrilmiştir.

Eşi ve Çocukları

1966 yılında Necmiye (Alpay) Hanım ile evlenmiştir. 1978 yılında Ludmila (Denisenko) Hanım ile ikinci evliliğini yapmıştır. 1979 yılında kızı Barış dünyaya gelmiştir. Üçüncü evliliğini Hülya Hanım ile yapmıştır.

Ödülleri

• Asya-Afrika Yazarlar Birliği, “Lotus Edebiyat Büyük Ödülü” (1981)
• PEN Yazarlar Derneği, “Dünya Şiir Günü Büyük Ödülü” (2002)
• UNESCO, “Dünya Şiir Günü Şiir Büyük Ödülü” (2003)
• Rusya Federasyonu, “Puşkin Nişanı” (2007)

Şiir Kitapları

• Bir Ermeni General (1965)
• Bir Gün Mutlaka (1970)
• Yolculuk Özlem Cesaret ve Kavga Şiirleri (1974)
• Ne Yağmur… Ne Şiirler… (1976)
• Kuşatmada (1978)
• Mustafa Suphi Destanı (1979)
• Dörtlükler (1983)
• İyi Bir Yurttaş Aranıyor (1983)
• Türkiye Üzgün Yurdum, Güzel Yurdum (1985)
• Kızıma Mektuplar (1985)
• Şiirler 1959-1982 (1983)
• Eski Nisan (1987)
• Bebeklerin Ulusu Yok (1988)
• Bir Gün Mutlaka-Toplu Şiirler I (1991)
• Yaşadıklarımdan Öğrendiğim Bir Şey Var-Toplu Şiirler II (1991)
• Kızıma Mektuplar- Toplu Şiirler III (1992)
• Sevgilimsin (1993)
• Aşk İki Kişiliktir (1999)
• Yeni Aşka Gazel (2002)
• İki Ağıt (2007)
• Beyaz İpek Gibi Yağdı Kar (2008)
• Okyanusla İlk Karşılaşma (2008)
• Hayata Uzun Veda (2008)
• Beyaz İpek Gibi Yağdı Kar (2008)

Deneme – İnceleme Kitapları

• Yaşayan Bir Şiir (1986)
• Şiirin Dili-Anadil (1995)
• Utanıyorum (1996)
• Mekanik Gözyaşları (1997)
• Nazım’a Bir Güz Çelengi (1997) ,
• Efsane (2008)
• İki Ateş Arasında (1998)
• Kimliğim İnsan (1999)
• Başka Bir Açı (2000)
• Gerçeklik Duygusunun Kaybolması (2001)
• Rus Edebiyatı Yazıları (2001)
• Rus Edebiyatında Puşkin Gerçekçiliği (2001)
• Kendin Olmak ya da Olmamak (2003)
• Yeni Ortaçağın Saldırısı (2004)
• Biriciktir Aşk (2005)
• Rus Edebiyatının Öğrettiği (2008)
• Sivil Darbe (2009)
• Benim Prens Adalarım (2010)

Anı Kitabı

• Aziz Nesinli Fotoğraflar (1995)

Gezi Kitapları

• Başka Gökler Altında (1996)
• Yurdu Teninde Duymak (2008)

Oyun Kitabı

• Lozan (1993)

Mektup Kitapları

• Genç Bir Şairden Genç Bir Şaire Mektuplar (İsmet Özel ile mektupları) (1995)
• Şiirin Kanadında Mektuplar (M. Demirtaş ile mektupları) (1997)

Antoloji Kitapları

• Büyük Türk Şiiri Antolojisi (1987)
• Dünya Şiiri Antolojisi (Özdemir İnce ile birlikte) (1997)
• Çağdaş Bulgar Şiiri Antolojisi (Özdemir İnce ile birlikte) (1983)
• Çağdaş Rus Şiiri Antolojisi (2008)
• Uçur Diye, Ey Aşk (2007)

Çeviri Kitapları

• Anton Çehov – Büyük Oyunlar
• Aleksandr Puşkin – Bütün Öyküler
• Aleksandr Puşkin – Seviyordum Sizi
• Maksim Gorki – Yaşanmış Hikâyeler
• İvan Turgenev – Arefe
• Mihail Lermontov – Hançer
• Jose Marti – Göklerde Eriyip Gitmek İsterdim
• E .Babayev – Nâzım Hikmet
• V. Tulyakova – Nâzımla Son Söyleşimiz
• A . Fevralski – Nâzım’dan Anılar
• S. Viladimirov, D. Moldvaski – Mayakovski
• A. M. Şamsuddinov – Türkiye Ulusal Kurtuluş Savaşı Tarihi
• Fyodor Dostoyevski – Puşkin Üzerine Söylev
• G. D. Obiçkin – Lenin, Hayatı ve Mücadelesi

Kaynakça

http://www.ataolbehramoglu.com.tr/sayfa.aspx?id=biyografi Erişim: 03. 04. 2021
https://www.aydin.edu.tr/tr-tr/akademik/yuksekokullar/yabancidiller/mutercim-tercumanlik-rusca/Pages/akademik.aspx Erişim: 03. 04. 2021
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1164504 Erişim: 03. 04. 2021
http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/behramoglu-ataol Erişim: 03. 04. 2021
https://openaccess.firat.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11508/15553/512564.pdf?sequence=1 Erişim: 03. 04. 2021
https://core.ac.uk/download/pdf/95044113.pdf Erişim: 03. 04. 2021
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=scQ2R_Lk6vtuPaoU1cZQUA&no=HmKT_VcVMjF8S1-naJsE9A Erişim: 03. 04. 2021
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=NgjQth91M-0fpSVyUGkKWQ&no=-BbwlKO4nFR15fP0a-LteQ Erişim: 03. 04. 2021
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=MTie8_jM9ueaQXbxtKZVuA&no=K-tvJTcVo6C7OREukBOLhQ Erişim: 03. 04. 2021
http://archive.ismmmo.org.tr/docs/YASAM/34yasam/30-33.pdf Erişim: 03. 04. 2021