Baki Kimdir? Edebi Kişiliği, Eserleri, Unvanı, Hayatı

Baki, şair.

1526/27 yılında İstanbul’da doğmuştur. Asıl adı, Mahmud Abdülbâkî’dir. Babası Mehmet Efendi, Fatih Camii hatiplerindendir.

Eğitimi ve Hayatı

Fakir bir aile çocuğu olan Baki, çocukluğunda bazı kaynaklarda saraç, bazı kaynaklara göre ise serraç çıraklığı yapmıştır. Okuma ve öğrenme merakı onu medrese tahsili almaya yönlendirmiştir. Karamanizade Mehmet Efendi’den dersler almıştır. Tahsilinin yanında şiire de zaman ayırmıştır. Yazmış olduğu şiirleri dönemin üstat şairlerinden biri olan Zati’ye sunarak eleştirilerini almıştır. Hocası Karamanizade Mehmet Efendi hakkında söylediği “Sünbül” kasidesi isminden daha çok söz edilmesini sağlamıştır. Süleymaniye Medresesi’nde Kadızade Şemseddin Ahmed Efendi’den dersler almıştır. Süleymaniye Külliyesi’nde bina emini olarak çalışmıştır.

Şiirlerini Kanuni Sultan Süleyman’a ulaştırmayı başarınca ondan iltifat ve büyük destek görmüştür. Kanuni Sultan Süleyman’ın ölümünden sonra II. Selim, III. Murat ve III. Mehmet döneminde de iltifat ve destek devam etmiştir. Murad Paşa, Mahmud Paşa, Eyüp, Sahn-ı Seman, Süleymaniye ve Selimiye müderrisliği; Mekke, Medine ve İstanbul kadılığı; Anadolu ve Rumeli kazaskerliği görevlerinde bulunmuştur. Çok istemiş olmasına rağmen Şeyhülislam olamamıştır.

Edebi Kişiliği

Baki, âlim yönü de olan şairdir. Divan şiirinin en büyük şairlerinden biridir. Özellikle gazellerinde ki başarısı ile ön plana çıkmaktadır. Baki’nin Divanı en çok okunan eserlerdendir. Ünü ülke sınırlarını aşmış, Rumeli ve Hindistan’a kadar yayılmıştır. Kendisine hayatında iken “Sultanü’ş- Şuarâ” (şairlerin sultanı) unvanı verilmiştir.

Ölümü

7 Nisan 1600 tarihinde İstanbul’da vefat etmiştir. Fatih Camii’nde kılınan cenaze namazının ardından Edirnekapı Mezarlığı’nda toprağa verilmiştir.

Eserleri

Divan
Fezâilü’l-Cihâd
Meâlimü’l-yakīn fî sîreti seyyidi’l-mürselîn
Fezâil-i Mekke
Terceme-i Hadîs-i Erba’în

Kaynakça

http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/45001.pdf Erişim: 02. 05. 2021
https://islamansiklopedisi.org.tr/baki–sair Erişim: 02. 05. 2021
http://acikerisim.artuklu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12514/256/1%20-%20Eski%20T%C3%BCrk%20Edebiyat%C4%B1.pdf?sequence=1&isAllowed=y Erişim: 02. 05. 2021
http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/baki Erişim: 02. 05. 2021
https://ets.anadolu.edu.tr/storage/nfs/EDB301U/ebook/EDB301U-11V1S1-8-0-1-SV1-ebook.pdf Erişim: 02. 05. 2021
http://acikerisimarsiv.selcuk.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/123456789/8919/234953.pdf?sequence=1&isAllowed=y Erişim: 02. 05. 2021
https://www.researchgate.net/publication/312830616_Sair_Baki Erişim: 02. 05. 2021
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/565059 Erişim: 02. 05. 2021
http://www.mku.edu.tr/files/1946-c013daa1-06f8-418a-b53a-63c9ca1c454a.pdf Erişim: 02. 05. 2021
https://www.academia.edu/26696326/B%C4%B0R_YAZMADAN_HAREKETLE_B%C3%82K%C3%8EN%C4%B0N_YAYIMLANMAMI%C5%9E_%C5%9E%C4%B0%C4%B0RLER%C4%B0_BAKIS_UNPUBLISHED_POEMS_FROM_THE_POINT_OF_A_MANUSCRIPT Erişim: 02. 05. 2021