Bayburtlu Zihni Kimdir? Edebi Kişiliği, Eserleri, Eşi, Hayatı

Bayburtlu Zihni, halk ozanı.

1797 yılında Bayburt’ta doğmuştur. Asıl adı, Mehmed Emin’dir. “Zihnî” ismini mahlas olarak kullanmıştır. Babası Hacı Osman Efendi’dir.

Eğitimi ve Hayatı

Eğitime Bayburt’ta başlamıştır. Trabzon ve Erzurum medreselerinde öğrenim görmüştür. Arapça ve Farsça öğrenmiştir. Yirmili yaşlarda İstanbul’a gitmiş ve Divan-ı Hümayun Kalemi’ne kâtip olmuştur. 1826 yılında Bayburt’a dönmüştür. Erzurum’da vali kâtipliği yapmıştır.

1828-1829 Osmanlı-Rus savaşında Bayburt’un işgal edilmesi üzerine memleketine dönmüştür. Bayburt’tan ne zaman ayrıldığı tam olarak bilinmemektedir. Trabzon’a gelen Zihni, yaklaşık beş yıl Vali Osman Paşa’nın kâtipliğini yapmıştır. Trabzon’dan İstanbul’a geçmiştir. Çanakkale muhafızı Vâsıf Paşa’ya mektupçu olmuştur. 1838 yılında Hac farizasını yerine getirmiştir. 1840 yılında Ordu-yu Hümayun’da kâtip olmuş ve Akkâ’ya gitmiştir. 1846 yılından sonra Hopa, Of, Erzincan, Ünye, Karaağaç, Sürmene, Tonya, Vakfıkebir’de kaza müdürlüğü görevlerinde bulunmuştur.

Edebi Kişiliği

Klasik Türk edebiyatı ve halk edebiyatı türünde şiirler kaleme almıştır. Aruz vezniyle de şiirler yazmış olmasına rağmen asıl ününü hece ölçüsüyle yazmış olduğu şiirlerle kazanmıştır. Yaşamış olduğu haksızlıkları hicivleriyle ortaya koymuştur. En dikkat çekici şiirleri yaşamış olduğu dönemin savaşlarını anlattığı hece ölçüsüyle yazılmış destanlarıdır.

Eşi ve Çocukları

Kaynaklar iki evlilik yaptığını belirtmektedir. İlk evliliğinden Ahmed Revayi adında bir oğlu olmuştur.

Ölümü

Kaynaklarda ölüm tarihi farklılık göstermektedir. Ölüm tarihi ile ilgili en çok 1858, 1859 ve 1860 yılları gösterilmektedir. Trabzon’un Maçka İlçesi’nin Bahçekaya Köyü’nde (Olasa) vefat etmiş ve burada defnedilmiştir. 1936 yılında Bayburt Kültür ve Yardım Cemiyeti ile Bayburt Belediyesi işbirliği sonucunda mezarı Bayburt’ta İmaret Tepesi’nde hazırlanan mezara nakledilmiştir.

Eserleri

Divan
Sergüzeştnâme
Kitâb-ı Hikâye-i Garîbe

Kaynakça

https://islamansiklopedisi.org.tr/bayburtlu-zihni Erişim:03. 05. 2021
https://www.academia.edu/41473193/Bayburtlu_Zihni_Serg%C3%BCze%C5%9Ftnamesinin_Tarihi_Niteli%C4%9Fi_Hakk%C4%B1nda_Baz%C4%B1_Tedkikler Erişim: 03. 05. 2021
https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=aCHGnTc9z_XgYEAr-GEXUQ&no=aCHGnTc9z_XgYEAr-GEXUQ Erişim: 03. 05. 2021
https://acikerisim.nevsehir.edu.tr/bitstream/handle/20.500.11787/828/BES%C4%B0ME%20BESTE%20KE%C3%87EC%C4%B0%20%20542342.pdf?sequence=1&isAllowed=y Erişim: 03. 05. 2021
http://turkoloji.cu.edu.tr/HALK%20EDEBIYATI/turgut_karabey_bayburtlu_zihni_meshur_bir_kosmasi.pdf Erişim: 03. 05. 2021
http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/zihnni-bayburtlu Erişim: 03. 05. 2021
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/307861 Erişim: 03. 05. 2021
http://isamveri.org/pdfosm/D02076/1929_1/1929_1_KEMALIM2.pdf Erişim: 03. 05. 2021
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/429758 Erişim: 03. 05. 2021