Erkan-ı Harbiye Umumiye Vekaleti Tarihçesi – Bakanlar Listesi
Erkan-ı Harbiye Umumiye Vekâleti Tarihçesi: Bakanlığa ilk atama 1920 yılında yapılmıştır. Geçmişten günümüze Erkan-ı Harbiye Umumiye Vekaleti Bakanları listesi ve biyografi bağlantıları aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Türkler tarih boyunca güçlü ordu teşkilatları kurmuştur. Günümüz Türk Ordusu’nun ilk çekirdeği III. Selim döneminde Nizâm-ı Cedid Ordusu ile atılmıştır. 1826 yılında Yeniçeri teşkilatı kaldırılmış yerine Asâkir-i Mansûre-i Muhammediye kurulmuştur.
Büyük Millet Meclisi’nin açıldığı dönemden Cumhuriyetin ilanına kadar geçen sürede yürütme görevini İcra Vekilleri Heyeti (Meclis Hükümeti) yürütmüştür. Büyük Millet Meclisi’nde 2 Mayıs 1920 tarihinde İcra Vekilleri Heyeti’nin oluşumu ve vekillerin nasıl seçileceğini belirleyen dört maddeden oluşan “İcra Vekilleri Suret-i İntıhabına Dair Kanun” kabul edilmiştir. İcra Vekilleri Heyeti, on bir vekâletten oluşturulmuştur. Bunlardan biri de Erkân-ı Harbiye Umumiye Vekâleti’dir (Genelkurmay Bakanlığı). 3 Mayıs 1920 tarihinde Büyük Millet Meclisi’nde yapılan oylamada I. İcra Vekilleri Heyeti Erkân-ı Harbiye Umumiye Vekilliği’ne Mustafa İsmet (İnönü) Paşa seçilmiştir.
Erkân-ı Harbiye Umumiye Vekilleri
Bakanlığın Adı | Bakanlar | Doğum Yeri | Okulu | Görev Süresi |
---|---|---|---|---|
Erkân-ı Harbiye Umumiye Vekâleti | Mustafa İsmet (İnönü) Paşa | İzmir | Erkân-ı Harbiyye | 03.05.1920-05.08.1921 |
Erkân-ı Harbiye Umumiye Vekâleti | Mustafa Fevzi (Çakmak) Paşa | İstanbul | Harp Akademisi | 05.08.1921-27.10.1923 |
Cumhuriyetin ilanı ile beraber meclis hükümeti dönemi sona ermiştir. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, hükümeti kurma görevini Malatya Milletvekili Mustafa İsmet İnönü’ye vermiştir. Mustafa İsmet İnönü, 30 Ekim 1923 tarihinde ilk Cumhuriyet Hükümeti’ni kurmuş ve Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Vekâleti’ne Mustafa Fevzi Çakmak’ı atamıştır.
Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Vekilleri
Bakanlığın Adı | Bakanlar | Doğum Yeri | Okulu | Parti | Hükümet | Görev Süresi |
---|---|---|---|---|---|---|
Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Vekâleti | Mustafa Fevzi Çakmak | İstanbul | Harp Akademisi | CHP | I. İnönü | 30.10.1923-06.03.1924 |
3 Mart 1924 tarihinde Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Vekaleti kaldırılmıştır. Yerine Erkânı Harbiye-i Umumiye Riyaseti (Genelkurmay Başkanlığı) kurulmuştur.
Kaynakça
https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/genel-mudurluk-yayinlar/basbakanlik__tarihi.pdf Erişim: 30.11.2020
https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/genel-mudurluk-yayinlar/dunden_bugune_basbakanlik.pdf Erişim: 30.11.2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_1.pdf Erişim: 30.11.2020
https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MM__/d03/c006/b104/mm__030061040506.pdf Erişim: 26.12.2020
https://www.tsk.tr/Sayfalar?viewName=Tarihce Erişim: 26.12.2020
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/790437 Erişim: 26.12.2020