Fahreddin Er-Razi Kimdir? Eserleri, Kitapları, Hayatı

Fahreddin Er-Razi, kelam, fıkıh, tefsir ve felsefe âlimi.

6 Şubat 1149 tarihinde Büyük Selçuklu Devleti’nin başşehri Rey’de doğmuştur. Tam adı ve künyesi, Ebu Abdullah Muhammed b. Ömer b. El-Hüseyn b. El-Hasan b. Ali’dir. Babası Ziyauddin Ömer’dir. Ziyauddin Ömer, Arapça ve Farsça şiirler yazmıştır. Sufi, fakih, usulcü ve hadisçidir. Annesi hakkında yeterli bilgi bulunmamaktadır. Aslen Arap asıllıdır.

Eğitimi ve Hayatı

İlköğrenimini babasından almıştır. On altı yaşında babası vefat etmiştir. Babasının ölümünden sonra Simnan’a gitmiş, Kemaluddin es-Simnani’den kelam ve fıkıh dersleri almıştır. Rey Şehri’ne döndüğünde ise Mecdüddin el-Cili’den felsefe ve kelam öğrenmiştir. Üstün zekâsı, güçlü hafızası, muhakeme yeteneği ve azmi ile kısa sürede kendini yetiştirmiştir. Güçlü bir hitabet yeteneği vardır.

Fahreddin Er-Razi, Cürcan, Tus, Herat, Harizm, Buhara, Semerkant, Hucend, Belh ve Gazne’de ilim ve kültür merkezlerine seyahatlerde bulunmuştur. Ziyarette bulunduğu yerlerin sultan ve emirlerden iltifat görmüştür. Hayatının ilk dönemlerinde fakir olmasına rağmen sonrasında zenginleşmesinde sultanlardan görmüş olduğu ikramların etkisi önemlidir.

Fahreddin Er-Razi, genel olarak akaidde Eş‘arî, fıkıhta ise Şâfiî mezhebine bağlı kalmıştır. Mu‘tezile, Kerramiyye, Felasife ve Batıniyye grubu mensupları ile fikri mücadeleleri yapmış ve takdir edilmiştir. Bazı konularda Mu‘tezile lehinde görüşler belirtmiştir. Çeşitli beldelere seyahatlerinden sonra Herat’a yerleşmiş ve hayatının geri kalan kısmını burada geçirmiştir. Kaynaklara göre, Herat’ta eserlerini telif ederken aynı zamanda 300’ü aşkın da talebe yetiştirmiştir. Talebelerinin arasında sultan, vezir, devlet adamı gibi önemli isimlerde yer almıştır.

Eşi ve Çocukları

İkisi erkek üç çocuğu dünyaya gelmiştir. Kaynaklara göre iki oğlunun da Serahs’ta meşhur tabip olan Abdurrahman b. Abdülkerim’in kızları ile evlendiği yönündedir.

Ölümü

29 Mart 1210 tarihinde Herat’ta vefat etmiştir. Mezarının nerede olduğu tam olarak bilinmemektedir. Bir rivayete göre vasiyeti yerine getirilerek Herat yakınlarında Muzdahan Köyü civarında defnedilmiştir. Bir diğer rivayete göre ise yaşadığı eve defnedilmiştir. Defin yerini gizlemek için Muzdahan Köyü civarında defnedildiği yayılmıştır.

Eserleri

Çok yönlü bir âlim olan Fahreddin Er-Razi, kelam, fıkıh, tefsir, felsefe, mantık, tıp, astronomi, matematik, Arap dili, edebiyat vb. alanlarda çok sayıda esere imza atmıştır. Çok yönlü bir âlim olması onun “allâme” unvanıyla da anılmasını sağlamıştır. Asıl ünü dini ilimler konusundadır. Eserlerinden bazıları şunlardır:

Acâ’ibü’l-Kurʾân
Câmi’u’l-Ulûm
el-Burhânü’l-Bahâiyye
el-Âyâtü’l-Beyyinât Fi’l-Mantık
el-Eşribe
el-Mebâhissü’l-Meşrikıyye
el-Metâlibü’l-Aliye
el-Muhassal
el-Müntehab fî Usûli’l-Fıkh
el-Tıbbü’l-Kebîr
er-Riyâzü’l-Mûnika
Esâsü’t-Takdîs
Esrâru’t-Tenzîl ve Envâru’t-Tevîl
Kitâbü’l-Erbaîn fî Usûli’d-dîn
Kitâbü’l-Îmân
Levâmi’u’l-Beyyinât
Lübâbü’l-İşârât
Mefâtîhu’l-Gayb
Mefâtîhu’l-Ulûm
Münâzara fi’r-red ale’n-nasârâ
Münâzarât
Nihâyetü’l-Îcâz fî Dirâyeti’l-İ’câz
Nihâyetü’l-Ukül
Şerhu’l-İşârât ve’t-Tenbîhât
Şerhu’l-Kanûn

Kaynakça

http://acikerisimarsiv.selcuk.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/123456789/260/Ahmet%20Kara_tez.pdf?sequence=1&isAllowed=y Erişim: 19. 05. 2021
https://dspace.ankara.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12575/72829/650125.pdf?sequence=1&isAllowed=y Erişim: 19. 05. 2021
https://islamansiklopedisi.org.tr/fahreddin-er-razi Erişim: 19. 05. 2021
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/153635 Erişim: 19. 05. 2021
http://isamveri.org/pdfdrg/D222564/2013/2013_ALTASE2.pdf Erişim: 19. 05. 2021
http://www.bingol.edu.tr/documents/2005_23_CAPAKI.pdf Erişim: 19. 05. 2021
http://earsiv.erzincan.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12432/1073/razi%2Bokulu.pdf?sequence=1&isAllowed=y Erişim: 19. 05. 2021
https://acikerisim.sakarya.edu.tr/bitstream/handle/20.500.12619/77646/T00868.pdf?sequence=1 Erişim: 19. 05. 2021
http://www.bingol.edu.tr/documents/2013_58_CAPAKI.pdf Erişim: 19. 05. 2021
https://ilke.org.tr/images/yayin/pdf/fahreddn_er_rznin_gayeci_ahlki.pdf Erişim: 19. 05. 2021
https://www.fikriyat.com/galeri/biyografi/fahreddin-er-razi-kimdir-fahreddin-razi-hayati-ve-eserleri Erişim: 19. 05. 2021