Güven Oylaması Yapılmayan Hükümetler Listesi – Güvenoyu Nedir?

Parlamenter rejimlerde yeni kurulan veya iktidarda olan hükümetlerin meclis genel kurulunun desteğini belirlemek için yapılan oylamalara güven oylaması denilmektedir. Meclis genel kurulundan güvenoyu alamayan hükümetlerin görev süresi sona ermekte ve yeni bir hükümet kurma girişimi başlamaktadır. 

Cumhuriyetin ilan edildiği tarihten Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne kadar 65 hükümet kuruldu. Bu hükümetlerden 61’i için Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’nda güven oylaması yapıldı. 24, 25 ve 44. hükümetler darbe hükümetleri olduğu için Meclis Genel Kurulu’nda güven oylaması yapılmadı. 24. ve 25. hükümetler Milli Güvenlik Kurulu tarafından kuruldu. 44. Hükümet ise Milli Güvenlik Konseyi’nin güvenoyunu aldı. Ayrıca, Ahmet Davutoğlu’nun kurmuş olduğu 63. Hükümet’in seçim hükümeti olması nedeniyle Meclis Genel Kurulu’nda güven oylaması yapılmadı.

Türkiye Cumhuriyeti Tarihinde Güven Oylaması Yapılmayan Hükümetler

Sıra	Hükümetler	Tarih	Başbakan	İktidar Süresi
1	24. Hükümet	30 Mayıs 1960 – 5 Ocak 1961	Cemal Gürsel	220
2	25. Hükümet	5 Ocak 1961 – 20 Kasım 1961	Cemal Gürsel	295
3	44. Hükümet	20 Eylül 1980 – 13 Aralık 1983	Saim Bülend Ulusu	1178
4	63. Hükümet	28 Ağustos 2015 - 24 Kasım 2015	Ahmet Davutoğlu	88

24. Hükümet – I. Gürsel Hükümeti

23. Hükümet, 27 Mayıs 1960 tarihinde yapılan askeri darbe ile sona erdi. Milli Birlik Komitesi Başkanı Cemal Gürsel, Milli Birlik Komitesi tarafından Başbakan olarak görevlendirildiğini açıkladı. Herhangi bir siyasi partiye üye olmayanlardan bir hükümet kurduğunu ilan etti. Cemal Gürsel, Türkiye Cumhuriyeti’nin 10. Başvekil (Başbakanı) oldu. 24. Hükümet için güven oylaması yapılmadı.

Cemal Gürsel, demokratik gelişmelere uygun yeni bir hükümetin kurulması için istifa etti. 24. Hükümet, 5 Ocak 1961 tarihinde sona erdi. 24. Hükümet, Ülkeyi 220 gün yönetti.

25. Hükümet – II. Gürsel Hükümeti

Cemal Gürsel, 5 Ocak 1961 tarihinde kendisi dışında Milli Birlik Komitesi Üyesi olmayanlardan oluşan yeni bir hükümet kurdu. Bir önceki hükümette olduğu gibi güven oylaması yapılmadı.

25. Hükümet, 15 Ekim 1961 tarihinde yapılan genel seçimler nedeni ile 20 Kasım 1961 tarihinde sona erdi. 25. Hükümet, Ülkeyi 295 gün yönetti.

44. Hükümet – Ulusu Hükümeti

43. Hükümet, 12 Eylül 1980 tarihinde yapılan askeri darbe nedeni ile sona erdi. Milli Güvenlik Konseyi Başkanı Ahmet Kenan Evren hükümeti kurma görevini emekli Oramiral Saim Bülend Ulusu’ya verdi. Saim Bülend Ulusu, 20 Eylül 1980 tarihinde 44. Hükümet’i kurdu. Türkiye Cumhuriyeti’nin 18. Başbakanı oldu. 44. Hükümet, Milli Güvenlik Konseyi’nin güvenoyunu aldı.

44. Hükümet, 6 Kasım 1983 tarihinde yapılan genel seçimler nedeni ile 13 Aralık 1983 tarihinde sona erdi. 44. Hükümet, Ülkeyi 1178 gün yönetti. 

63. Hükümet Bakanlar Kurulu – (II. Davutoğlu Hükümeti)

7 Haziran 2015 tarihinde yapılan genel seçimlerde AK Parti 258 milletvekili, Cumhuriyet Halk Partisi 132 milletvekili, Milliyetçi Hareket Partisi 80 milletvekili ve Halkların Demokratik Partisi 80 milletvekili çıkardı. Meclis’te hiçbir parti tek başına hükümet kurma çoğunluğunu elde edemedi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 7 Haziran 2015 tarihinde yapılan genel seçimlerde en yüksek oyu alan AK Parti Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu’na 9 Temmuz 2015 tarihinde hükümeti kurma görevini verdi. Ahmet Davutoğlu’nun koalisyon hükümeti kurma girişimleri sonuçsuz kaldı. 18 Ağustos 2015 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a 63. Hükümet’i kurma görevini iade etti.

Geçici Seçim Hükümeti

24 Ağustos 2015 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, TBMM Başkanı İsmet Yılmaz (Anayasanın 116. Maddesi 45 gün içinde bakanlar kurulunun kurulamaması durumunda Cumhurbaşkanı’na Meclis Başkanı’na danışarak seçimleri yenileme yetkisi vermektedir.) ile seçimlerin yenilenmesini görüştü. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 25 Ağustos 2015 tarihinde AK Parti Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu’na geçici hükümet kurma görevi verdi.

Anayasanın ilgili hükümleri seçim hükümetinin oluşturulmasında bakanlar kurulunun mecliste temsil edilen partilere dağılımını Adalet Bakanı, İçişleri Bakanı ve Ulaştırma Bakanı çıkarıldıktan sonra diğer bakanlıkların partilerin oy oranına göre dağıtılmasını hükmetmektedir. 7 Haziran 2015 tarihinde yapılan genel seçim sonuçlarına göre AK Parti’ye 11 bakanlık, Cumhuriyet Halk Partisi’ne 5 bakanlık, Milliyetçi Hareket Partisi ve Halkların Demokratik Partisi’ne ise 3’er bakanlık düştü.

İlk Seçim Hükümeti

Cumhuriyet Halk Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisi geçici hükümette bakan vermeyeceklerini belirtti. Buna rağmen Milliyetçi Hareket Partisi Ankara Milletvekili Tuğrul Türkeş, Ahmet Davutoğlu’nun bakanlık teklifini kabul etti. Halkların Demokratik Partisi’nden ise teklif sunulan Ali Haydar Konca ve Müslüm Doğan hükümette yer aldı.

Ahmet Davutoğlu, 28 Ağustos 2015 tarihinde Geçici Bakanlar Kurulu listesini Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sundu. Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde yapılan görüşmede 63. Hükümet onaylandı. Anayasa gereği 63. Hükümet güvenoyu almadan çalışmalarını sürdürdü.

63. Hükümet, Ülkeyi 88 gün yönetti. 24 Kasım 2015 tarihinde görevi 64. Hükümet’e devretti.

Kaynakça

“1. Hükümet, 30 Ekim 1923 tarihinde İsmet İnönü tarafından kuruldu. 1. Hükümet aynı zamanda I. İnönü Hükümeti olarak da bilinmektedir.”
https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/genel-mudurluk-yayinlar/dunden_bugune_basbakanlik.pdf Erişim: 24.11.2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_2.pdf Erişim: 24.11.2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_7.pdf Erişim: 24.11.2020
https://www.tbmm.gov.tr/kutuphane/e_kaynaklar_kutuphane_hukumetler.html Erişim: 24.11.2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/basbakanlarimiz_genelkurul_konusmalari/basbakanlarimiz_cilt4.pdf Erişim: 24.11.2020
https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/genel-mudurluk-yayinlar/basbakanlik__tarihi.pdf Erişim: 24.11.2020
https://www.tbmm.gov.tr/kutuphane/genel_secim.html Erişim: 24.11.2020
https://secim.haberler.com/1983/ Erişim: 24.11.2020
http://www.akparti.org.tr/ak-kadro/hukumetler/63-hukumet/ Erişim: 24.11.2020
https://www.trthaber.com/haber/gundem/hukumet-kurma-surecinden-secime-dogru-199771.html Erişim: 24.11.2020
https://www.aa.com.tr/tr/politika/64-hukumetin-kurulus-sureci/480598 Erişim: 24.11.2020
https://www.haberturk.com/gundem/haber/1121634-ilk-gecici-hukumet-ilklerle-kuruldu Erişim: 24.11.2020