Haldun Taner Kimdir? Edebi Kişiliği, Eserleri, Kitapları, Hayatı

Haldun Taner, yazar, tiyatrocu, gazeteci, akademisyen.
16 Mart 1915 tarihinde İstanbul Çemberlitaş’ta doğmuştur. Tam adı, İbrahim Haldun Taner’dir. Babası Ahmet Selahattin Bey, annesi ise Seza Hanım’dır. Hukuk profesörü olan Ahmet Selahattin Bey, Osmanlı Mebusan Meclisi’nde İstanbul Mebusu olarak görevde bulunmuştur. Haldun Taner, babasını beş yaşında kaybetmiştir.
Eğitim Hayatı
1935 yılında Galatasaray Lisesi’nden mezun olmuştur. 1935 yılında devlet tarafından yükseköğrenim için Almanya’ya gönderilmiştir. Heidelberg Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi’nde Ekonomi ve Politika öğrenimi görmüştür. 1938 yılında tüberküloza yakalanınca yurda dönmüştür. 1943 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne girmiş, 1950 yılında mezun olmuştur. 1955-1957 yılları arasında Viyana Üniversitesi’nde Felsefe ve Tiyatro Bilimi okumuştur.
Çalışma Hayatı
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Kürsüsü’nde asistan olarak işe başlamıştır. 1957 yılında Türkiye’de ilk kez tiyatro tarihi ve dramaturgi dersleri Haldun Taner tarafından verilmeye başlamıştır. İstanbul Üniversitesi, Gazetecilik Enstitüsü ve LCC Tiyatro Okulu’nda ders vermiştir. 27 Mayıs 1960 askeri darbesinde görevinden alınan 147 hoca arasında yer almıştır. Bir süre sonra görevine iade edilmiştir.
Devekuşu Kabare Tiyatrosu, Bizim Tiyatro ve TEF Kabare’yi kurmuş ve Küçük Dergi’yi ve Oyun Dergisi’ni çıkarmıştır. Tercüman ve Milliyet Gazetesi’nde yazılar yazmıştır.
Edebi Kişiliği
Haldun Taner, tiyatrocu ve öykücülüğü ile tanınmıştır. Öykü yazmaya 1945 yılında başlamıştır. Çok sayıda öykü ve tiyatro eseri kaleme almıştır. Eserlerinde sosyal adaletsizliklere, ahlaki ve toplumsal çöküntülere, yükselmek için değerlerini feda eden insanlara vb. yer vermiştir. 1987 yılından günümüze kadar Haldun Taner Öykü Ödülü verilmektedir.
Eşi ve Çocukları
1954 yılında Leyla Hanım ile evlenmiş, 1968 yılında ise ayrılmışlardır. 1976 yılında Demet Hanım ile ikinci evliliğini yapmıştır.
Ölümü
7 Mayıs 1986 tarihinde İstanbul’da kalp krizi nedeniyle vefat etmiştir. Teşvikiye Camii’nde kılınan cenaze namazının ardından Beylerbeyi’nde Küplüce Mezarlığı’nda toprağa verilmiştir. 2018 yılında Kadıköy’de Haldun Taner Müze Evi açılmıştır.
Ödülleri
- New York Herald Tribune, “Öykü Dalı Birincilik Ödülü” (1953)
- Sait Faik Hikâye Armağanı (1954)
- Türk Dil Kurumu, “Tiyatro Ödülü” (1972)
- Bordighera Mizah Hikâyeleri Ödülü (1972)
- İstanbul Gazeteciler Cemiyeti, “Fıkra Ödülü” (1980)
- İstanbul Gazeteciler Cemiyeti, “Fıkra Ödülü” (1982)
- Sedat Simavi Vakfı, “Edebiyat Ödülü” (1983)
Öyküleri
- Yaşasın Demokrasi (1949)
- Tuş (1951)
- Şişhane’ye Yağmur Yağıyordu (1951)
- Ay Işığı’nda “Çalışkur” (1954)
- On İkiye Bir Var (1954)
- Konçinalar (1967)
- Sanço’nun Sabah Yürüyüşü (1969)
- Gülerek Ölmek (1971)
- Yalıda Sabah (1983)
Tiyatro Eserleri
- Günün Adamı (1949)
- Dışardakiler (1956)
- Ve Değirmen Dönerdi (1958)
- Fazilet Eczanesi (1960)
- Lütfen Dokunmayın (1961)
- Huzur Çıkmazı (1962)
- Keşanlı Ali Destanı (1964)
- Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım (1964)
- Eşeğin Gölgesi (1965)
- Zilli Zarife (1966)
- Vatan Kurtaran Şaban (1967)
- Bu Şehr-i İstanbul (1968)
- Sersem Kocanın Kurnaz Karısı (1969)
- Ayışığında Şamata (1977)
- Astronot Niyazi (1970)
- Dün… Bugün (1972)
- Aşk-ü Sevda (1973)
- Yar Bana Bir Eğlence (1973)
- Dev Aynası (1973)
- Haneler (1974)
- Yalan Dünya (1977)
- Çıktık Açık Alınla (1977)
- Hayırdır İnşallah (1979)
- Kapılar (1981)
Diğer Eserleri
- Devekuşuna Mektuplar 1 (1960)
- Devekuşuna Mektuplar 2 (1977)
- Hak Dostum Diye Başlayalım Söze (1978)
- Düşsem Yollara Yollara (1979)
- Berlin Mektupları (1984)
- Oyma Akıl Koyma Akıl (1985)
Filmi Çekilen Eserleri
- Keşanlı Ali Destanı
- Tuş
Kaynakça
http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/haldun-taner Erişim: 25. 04. 2021
http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/45448.pdf Erişim: 25. 04. 2021
https://acikerisim.iku.edu.tr/bitstream/handle/11413/1642/An%C4%B1lT%C3%BCl%C3%BCYLTez.pdf?sequence=1&isAllowed=y Erişim: 25. 04. 2021
https://core.ac.uk/download/pdf/38329287.pdf Erişim: 25. 04. 2021
https://www.yapikrediyayinlari.com.tr/dosyalar/2017/06/haldun-tanerin-timsahi-PDF-tadimlik.pdf Erişim: 25. 04. 2021
http://turkoloji.cu.edu.tr/pdf/m_karabulut.pdf Erişim: 25. 04. 2021
https://tdk.gov.tr/wp-content/uploads/2015/03/20150325.pdf Erişim: 25. 04. 2021
https://www.ayk.gov.tr/wp-content/uploads/2015/01/KASIMLI-Sadakat-HALDUN-TANER%e2%80%99%c4%b0N-%c3%96YK%c3%9cLER%c4%b0NDE-GER%c3%87EK%c3%87%c4%b0L%c4%b0K.pdf Erişim: 25. 04. 2021
https://muzeler.org/haldun-taner-muze-evi Erişim: 25. 04. 2021
https://docplayer.biz.tr/17631467-Editorden-1-1-haldun-taner-in-hayati.html Erişim: 25. 04. 2021
https://www.researchgate.net/publication/269588001_TURK_HIKAYECILIGINDE_HALDUN_TANER’IN_YERI_VE_KITAPLARINDA_YER_ALMAYAN_TOHMET_ADLI_ILK_HIKAYESI Erişim: 25. 04. 2021
http://acikerisim.bahcesehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/123456789/136/haldun%20tanerin%20ke%C5%9Fanl%C4%B1%20ali%20destan%C4%B1%20oyununun%20edebi.pdf?sequence=1&isAllowed=y Erişim: 25. 04. 2021
https://www.sosyalarastirmalar.com/cilt11/sayi57_pdf/1dil_edebiyat/fedai_celal.pdf Erişim: 25. 04. 2021