Hüseyin Rahmi Gürpınar Kimdir? Edebi Kişiliği, Eserleri

Hüseyin Rahmi Gürpınar, yazar, milletvekili.

17 Ağustos 1864 tarihinde, İstanbul Ayaspaşa’da doğmuştur. Babası Mehmed Said Paşa, annesi ise Ayşe Sıdıka Hanım’dır. Baba soyu Aydın’a, anne soyu ise Safranbolu’ya dayanmaktadır. Babası Mehmed Said Paşa, Erzurum mevki kumandanı iken vefat etmiştir. Annesini üç yaşında kaybetmiştir.

Eğitim Hayatı

İlköğrenimine Aksaray’da Yakubağa Mahalle Mektebi’nde başlamıştır. Mahmudiye Rüştiyesi’ni bitirmiştir. Bir süre resmî dairelere kâtip yetiştiren Mahrec-i Aklâm’da öğrenim görmüştür. 1878 yılında, Mülkiye Mektebi’ne kayıt yaptırmıştır. İkinci sınıfta hastalığı nedeniyle okulu bırakmıştır. Fransızca öğrenmiştir.

Çalışma Hayatı

Adliye Nezâreti Umûmî Cezaiye Kalemi’nde memuriyete başlamıştır. 2. Ticaret Mahkemesi ve Nâfıa Nezâreti Tercüme Kalemi’nde memur olarak görevde bulunmuştur. II. Meşrutiyetin ilanından sonra memuriyetten çekilmiş ve tamamen yazarlığa yönelmiştir. V. ve VI. dönemlerde Kütahya Milletvekili olarak görev yapmıştır.

Edebi Kişiliği

Roman, hikâye, oyun, tercüme, vb. türde çok sayıda eser kaleme almıştır. Romanlarını “toplum için sanat” anlayışı ile yazmıştır. Türk edebiyatında natüralizm akımının başarılı temsilcilerinden biridir. Eserlerini konuşma diliyle yazmıştır.

Eşi ve Çocukları

Hiç evlenmemiştir.

Ölümü

8 Mart 1944 tarihinde, Heybeliada’da bulunan evinde zatürreden vefat etmiştir. Heybeliada’da Abbas Paşa Mezarlığı’nda toprağa verilmiştir.

Romanları

• Şık (1888)
• İffet (1896)
• Mutallaka (1899)
• Mürebbiye (1898)
• Bir Muadele-i Sevda (1899)
• Metres (1899)
• Tesadüf (1900)
• Nimetşinas (1902)
• Şıpsevdi (1911)
• Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç (1912)
• Sevda Peşinde (1912)
• Gulyabani (1912)
• Cadı (1912)
• Hakka Sığındık (1919)
• Toraman (1919)
• Hayattan Sahifeler (1919)
• Son Arzu (1922)
• Tebessüm-i Elem (1923)
• Cehennemlik (1924)
• Efsuncu Baba (1924)
• Ben Deli miyim? (1925)
• Tutuşmuş Gönüller (1926)
• Billur Kalp (1926)
• Evlere Şenlik Kaynanam Nasıl Kudurdu? (1927)
• Muhabbet Tılsımı (1928)
• Kokotlar Mektebi (1929)
• Mezarından Kalkan Şehit (1929)
• Şeytan İşi (1933)
• Utanmaz Adam (1934)
• Eşkıya İninde (1935)
• Kesikbaş (1942)
• Gönül Bir Yel Değirmenidir Sevda Öğütür (1943)
• Dirilen İskelet (1946)
• Dünyanın Mihveri Kadın mı Para mı? (1949)
• Ölüm Bir Kurtuluş mudur? (1954)
• Kaderin Cilvesi (1954)
• Deli Filozof (1964)
• Can Pazarı (1968)
• İnsanlar Maymun muydu? (1968)
• Namuslu Kokotlar (1973)
• Ölüler Yaşıyor mu? (1973)

Hikâyeleri

• Kadınlar Vâizi (1920)
• Meyhanede Hanımlar (1924)
• Namusla Açlık Meselesi (1933)
• Kātil Bûse (1933)
• İki Hödüğün Seyahati (1933)
• Tünelden İlk Çıkış (1934)
• Gönül Ticareti (1939)
• Melek Sanmıştım Şeytanı (1943)
• Eti Senin Kemiği Benim-Sohbetler (1963)

Tiyatro Eserleri

• Gülbahar Hanım
• Hazan Bülbülü (1916)
• Kadın Erkekleşince (1933)
• Tokuşan Kafalar (1973)
• İki Damla Yaş (1973)

Tercümeleri

• Emile Gaboriau’dan 113 Numaralı Cüzdan (1889),
• Bir Kadının İntikamı (1891)
• Batinyollü İhtiyar (1891)
• Arnold ve Jules Claretie’den Paris’te Bir Teehhül (1892)
• Alfred De Musset’den Frederick ile Bernerette (1896)
• Paul De Kock’tan Bîçâre Bakkal (1903)

Diğer Eserleri

• Müntahabât-ı Hüseyin Rahmi (I-III, İstanbul 1899)
• Cadı Çarpıyor (1913)
• Şekāvet-i Edebiyye (1913)
• Sanat ve Edebiyat (1972)
• Mektuplar ve Tiyatro Eleştirileri (1998)
• Gazetelerde İlk Yazılarım I (1999)
• Gazetelerde Son Yazılarım I, II, III, IV (2001-2002-2004-2006)

Kaynakça

https://www.tbmm.gov.tr/TBMM_Album/Yeni%20klas%C3%B6r/Cilt1.pdf Erişim: 09. 04. 2021
https://islamansiklopedisi.org.tr/gurpinar-huseyin-rahmi Erişim: 09. 04. 2021
http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/gurpinar-huseyin-rahmi Erişim: 09. 04. 2021
http://www.thesis.bilkent.edu.tr/0003476.pdf Erişim: 09. 04. 2021
http://acikerisimarsiv.selcuk.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/123456789/7019/254031.pdf?sequence=1&isAllowed=y Erişim: 09. 04. 2021
https://www.tdk.gov.tr/wp-content/uploads/2019/12/Hayattan-Sahifeler-WEB.pdf Erişim: 09. 04. 2021
https://www.tdk.gov.tr/wp-content/uploads/2019/12/Gulyabani-WEB.pdf Erişim: 09. 04. 2021
https://www.idildergisi.com/makale/pdf/1388754751.pdf Erişim: 09. 04. 2021
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/672719 Erişim: 09. 04. 2021