Koalisyon Hükümetleri Listesi- Hangileri Koalisyon Hükümetleridir?

Cumhuriyet tarihi boyunca çok sayıda koalisyon hükümeti kurulmuştur. Koalisyon hükümeti, parlamenter sistemlerde bir partinin tek başına hükümeti kuramadığı durumlarda birden fazla partinin bir araya gelerek oluşturdukları hükümetlere verilen addır. İlk koalisyon hükümeti Mustafa İsmet İnönü (VIII. İnönü Hükümeti) tarafından 20 Kasım 1961 tarihinde kurulan 26. Hükümet’tir. Son koalisyon hükümeti ise Mustafa Bülent Ecevit tarafından 28 Mayıs 1999 tarihinde kurulan 57. Hükümet (V. Ecevit) olmuştur.  

Koalisyon hükümetlerinin yarıya yakını bir yıldan daha kısa süreli olmuştur. En kısa süreli koalisyon hükümeti 114 gün ile Ahmet Mesut Yılmaz’ın kurmuş olduğu 53. Hükümet’tir. En uzun süreli koalisyon hükümeti ise 1271 gün süren Mustafa Bülent Ecevit tarafından kurulan 57. Hükümet olmuştur.

Türkiye Cumhuriyeti Tarihinde Kurulan Koalisyon Hükümetleri

Sıra	Hükümetler	Tarih	Başbakan	Koalisyon Ortakları
1	26. Hükümet	20 Kasım 1961 – 25 Haziran 1962	Mustafa İsmet İnönü	CHP AP
2	27. Hükümet	25 Haziran 1962 – 25 Aralık 1963	Mustafa İsmet İnönü	CHP YTP CKMP
3	28. Hükümet	25 Aralık 1963 – 20 Şubat 1965	Mustafa İsmet İnönü	CHP Bağımsızlar
4	29. Hükümet	20 Şubat 1965 – 27 Ekim 1965	Suat Hayri Ürgüplü	AP YTP CKMP MP
5	35. Hükümet	22 Mayıs 1972 – 15 Nisan 1973	Ferit Melen	AP CHP CGP
6	36. Hükümet	15 Nisan 1973 – 26 Ocak 1974	Mehmet Naim Talu	AP CGP
7	37. Hükümet	26 Ocak 1974 – 17 Kasım 1974	Mustafa Bülent Ecevit	CHP MSP
8	39. Hükümet	31 Mart 1975 – 21 Haziran 1977	Süleyman Demirel	AP MSP MHP CGP
9	41. Hükümet	21 Temmuz 1977 – 5 Ocak 1978	Süleyman Demirel	AP MSP MHP
10	42. Hükümet	5 Ocak 1978 – 12 Kasım 1979	Mustafa Bülent Ecevit	CHP CGP DP Bağımsızlar
11	49. Hükümet	20 Kasım 1991 – 25 Haziran 1993	Süleyman Demirel	DYP SHP
12	50. Hükümet	25 Haziran 1993 – 5 Ekim 1995	Tansu Çiller	DYP SHP
13	52. Hükümet	30 Ekim 1995 – 6 Mart 1996	Tansu Çiller	DYP CHP
14	53. Hükümet	6 Mart 1996 – 28 Haziran 1996	Ahmet Mesut Yılmaz	ANAP DYP
15	54. Hükümet	28 Haziran 1996 – 30 Haziran 1997	Necmettin Erbakan	RP DYP
16	55. Hükümet	30 Haziran 1997 – 11 Ocak 1999	Ahmet Mesut Yılmaz	ANAP DSP DTP
17	57. Hükümet	28 Mayıs 1999 – 18 Kasım 2002	Mustafa Bülent Ecevit	DSP MHP ANAP

26. Hükümet – VIII. İnönü Hükümeti

27 Mayıs 1960 askeri darbesinden sonra yapılan 15 Ekim 1961 genel seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) 173, Adalet Partisi (AP) 158, Yeni Türkiye Partisi (YTP) 65, Cumhuriyet Köylü Millet Partisi ise 54 (CKMP) milletvekili çıkardı. Seçimlerden tek parti iktidarı çıkmadı.

Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, hükümeti kurma görevini Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı ve Malatya Milletvekili Mustafa İsmet İnönü’ye verdi. Mustafa İsmet İnönü, Adalet Partisi ile koalisyon yaparak 20 Kasım 1961 tarihinde 26. Hükümet’i kurdu. 

Mustafa İsmet İnönü, Af Kanunu tartışmalarının hükümeti çalışamaz hale getirdiği gerekçesi ile istifa etti. 26. Hükümet, 25 Haziran 1962 tarihinde sona erdi. 26. Hükümet, Ülkeyi 217 gün yönetti.

27. Hükümet – IX. İnönü Hükümeti

Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, hükümeti kurma görevini yeniden Malatya Milletvekili Mustafa İsmet İnönü’ye verdi. Mustafa İsmet İnönü, Cumhuriyet Halk Partisi, Yeni Türkiye Partisi, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi ve bağımsızlardan oluşan bir koalisyon hükümeti kurdu.

Mustafa İsmet İnönü, koalisyon ortaklarından Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi ve Yeni Türkiye Partisi’nin kabineden çekilmesi nedeni ile istifa etti. 27. Hükümet, 25 Aralık 1963 tarihinde sona erdi. 27. Hükümet, Ülkeyi 548 gün yönetti.

28. Hükümet – X. İnönü Hükümeti

Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel, hükümeti kurma görevini yeniden Malatya Milletvekili Mustafa İsmet İnönü’ye verdi. Mustafa İsmet İnönü, Cumhuriyet Halk Partisi ve bağımsızlardan oluşan bir koalisyon hükümeti kurdu.

Mustafa İsmet İnönü, Meclis’te bütçenin reddedilmesi üzerine istifa etti. 28. Hükümet, 20 Şubat 1965 tarihinde sona erdi. 28. Hükümet, Ülkeyi 423 gün yönetti.

29. Hükümet – Ürgüplü Hükümeti

Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel hükümeti kurma görevini Cumhuriyet Senatosu Kayseri Üyesi Suat Hayri Ürgüplü’ye verdi. Suat Hayri Ürgüplü, Adalet Partisi, Yeni Türkiye Partisi, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi ve Millet Partisi’nden oluşan bir koalisyon hükümeti kurdu.

29. Hükümet, 10 Ekim 1965 tarihinde yapılan genel seçimler nedeni ile 27 Ekim 1965 tarihinde sona erdi. 29. Hükümet, Ülkeyi 249 gün yönetti. 

35. Hükümet – Melen Hükümeti

Başbakanı İsmail Nihat Erim, 17 Nisan 1972 tarihinde sağlık sorunu nedeni ile istifa etti. Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay, hükümeti kurma görevini Cumhuriyet Senatosu Van Üyesi Ferit Melen’e verdi. Ferit Melen, Adalet Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi ve Cumhuriyetçi Güven Partisi’nden oluşan bir koalisyon hükümeti kurdu.

Başbakan Ferit Melen, 6 Nisan 1973 tarihinde Fahri Korutürk’ün Cumhurbaşkanı seçilmesinden sonra 7 Nisan 1973 tarihinde istifa etti. 35. Hükümet, 15 Nisan 1973 tarihinde sona erdi. 35. Hükümet, Ülkeyi 328 gün yönetti. 

36. Hükümet – Talu Hükümeti

Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, hükümeti kurma görevini Cumhuriyet Senatosu Kontenjan Üyesi Mehmet Naim Talu’ya verdi. Mehmet Naim Talu, Adalet Partisi ve Cumhuriyetçi Güven Partisi’nden oluşan bir koalisyon hükümeti kurdu.

14 Ekim 1973 tarihinde yapılan genel seçimlerden sonra hükümeti kurma görevi verilen Cumhuriyet Halk Partisi ve Adalet Partisi genel başkanları hükümeti kuramadı. Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, hükümeti kurma görevini yeniden Mehmet Naim Talu’ya verdi. Mehmet Naim Talu, Cumhuriyet Halk Partisi, Adalet Partisi ve Cumhuriyetçi Güven Partisi’ni bir araya getirmeye çalıştı. Adalet Partisi kabul etmeyince Mehmet Naim Talu, 10 Ocak 1974 tarihinde istifa etti. 36. Hükümet, 26 Ocak 1974 tarihinde sona erdi. 36. Hükümet, Ülkeyi 286 gün yönetti. 

37. Hükümet – I. Ecevit Hükümeti

Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, hükümeti kurma görevini Zonguldak Milletvekili Mustafa Bülent Ecevit’e verdi. Mustafa Bülent Ecevit, Cumhuriyet Halk Partisi ve Milli Selamet Partisi koalisyon hükümetini kurdu.

Başbakan Mustafa Bülent Ecevit, koalisyon ortakları arasında yaşanan olumsuzluklar nedeni ile 17 Kasım 1974 tarihinde istifa etti. 37. Hükümet, 17 Kasım 1974 tarihinde sona erdi. 36. Hükümet, Ülkeyi 295 gün yönetti. 

39. Hükümet – IV. Demirel Hükümeti

38. Hükümet Meclis Genel Kurulu’nda yapılan güven oylamasını alamadı. Mahmut Sadi Irmak istifa etti. Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, hükümeti kurma görevini Isparta Milletvekili Süleyman Demirel’e verdi. Süleyman Demirel, Adalet Partisi, Milli Selamet Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi, Cumhuriyetçi Güven Partisi’nden oluşan (1. Milliyetçi Cephe Hükümeti) bir koalisyon hükümetini kurdu.

5 Haziran 1977 tarihinde yapılan genel seçimler nedeni ile hükümet sona erdi. 39. Hükümet, 21 Haziran 1977 tarihinde sona erdi. 39. Hükümet, Ülkeyi 813 gün yönetti. 

41. Hükümet – V. Demirel Hükümeti

40. Hükümet (II. Ecevit Hükümet’i) Meclis’ten güvenoyu alamadığı için düştü. Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, hükümeti kurma görevini Isparta Milletvekili Süleyman Demirel’e verdi. Süleyman Demirel, Adalet Partisi, Milli Selamet Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi’nden (2. Milliyetçi Cephe Hükümeti) oluşan bir koalisyon hükümeti kurdu.

29 Aralık 1977 tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi Grubu adına Grup Başkanvekilleri Altan Öymen ve Hayrettin Uysal, içte ve dışta güvenliği sağlayamadığı, cephecilik anlayışıyla ulusal birliği zedelediği, halkın çoğunluğunu yoksulluğa sürüklediği ve Türkiye Cumhuriyeti Devletini Anayasanın belirlediği kurallardan ve çerçeveden uzaklaştırmaya çalıştığı iddiasıyla 41. Hükümet hakkında gensoru açılması için önerge verdi. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 31 Aralık 1977 tarihli oturumunda yapılan oylama sonucunda hükümet güvenoyu alamayınca düştü. Cumhuriyet tarihinde gensoru ile düşürülen ilk hükümet oldu.

41. Hükümet, 5 Ocak 1978 tarihinde sona erdi. 41. Hükümet, Ülkeyi 168 gün yönetti. 

42. Hükümet – III. Ecevit Hükümeti

41. Hükümet Cumhuriyet Halk Partisi tarafından verilen gensoru sonucunda düştü. Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk, hükümeti kurma görevini Zonguldak Milletvekili Mustafa Bülent Ecevit’e verdi. Mustafa Bülent Ecevit, Cumhuriyet Halk Partisi, Cumhuriyetçi Güven Partisi, Demokratik Parti ve bağımsızlardan oluşan bir koalisyon hükümeti kurdu. 42. Hükümet, tarihte kuruluşunda Güneş Motel pazarlıklarının yoğun olarak dillendirildiği hükümet oldu.

Başbakan Mustafa Bülent Ecevit, 14 Ekim 1979 tarihinde yapılan ara seçimlerde muhalefet partili milletvekillerin üyelerinin iktidar milletvekillerinden fazla olması nedeni ile istifa etti. 42. Hükümet 12 Kasım 1979 tarihinde sona erdi. 42. Hükümet, Ülkeyi 676 gün yönetti. 

49. Hükümet – VII. Demirel Hükümeti

20 Ekim 1991 tarihinde yapılan erken genel seçimlerinde Doğru Yol Partisi (DYP) 178, Anavatan Partisi (ANAP) 115, Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) 88, Refah Partisi (RP) 62 ve Demokratik Sol Parti (DSP) 7 milletvekili çıkardı. Seçimlerden tek parti iktidarı çıkmadı. Cumhurbaşkanı Turgut Özal, hükümeti kurma görevini Doğru Yol Partisi Genel Başkanı ve Isparta Milletvekili Süleyman Demirel’e verdi. Süleyman Demirel, Doğru Yol Partisi ve Sosyaldemokrat Halkçı Parti koalisyon hükümetini kurdu.

Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın ölümünden sonra 16 Mayıs 1993 tarihinde Süleyman Demirel Cumhurbaşkanı seçildi. Erdal İnönü, Başbakanlık görevini yeni hükümet kurulana kadar vekâleten yürüttü. 49. Hükümet, 25 Haziran 1993 tarihinde sona erdi. 49. Hükümet, Ülkeyi 543 gün yönetti.

50. Hükümet – I. Çiller Hükümeti

Cumhurbaşkanlığına seçilen Süleyman Demirel hükümeti kurma görevini İstanbul Milletvekili Tansu Çiller’e verdi. Tansu Çiller, Doğru Yol Partisi ve Sosyal Demokrat Halkçı Parti koalisyon hükümetini kurdu.

Deniz Baykal, Cumhuriyet Halk Partisi’nin 9 Eylül 1995 tarihinde yapılan 27. Olağan Kurultayı’nda Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı seçildi. Başbakan Tansu Çiller ile Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Deniz Baykal koalisyonun sürdürülmesi konusunda anlaşamadı. Başbakan Tansu Çiller, 20 Eylül 1995 tarihinde istifa etti. 50. Hükümet, 5 Ekim 1995 tarihinde sona erdi. 50. Hükümet, Ülkeyi 832 gün yönetti.

52. Hükümet – III. Çiller Hükümeti

51. Hükümet (II. Çiller Hükümeti), güvenoyu alamadığı için düştü. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, hükümeti kurma görevini yeniden İstanbul Milletvekili Tansu Çiller’e verdi. Tansu Çiller, Doğru Yol Partisi ve Cumhuriyet Halk Partisi koalisyon hükümetini kurdu.

52. Hükümet, 24 Aralık 1995 tarihinde yapılan genel seçimler nedeni ile 6 Mart 1995 tarihinde sona erdi. 52. Hükümet, Ülkeyi 128 gün yönetti.

53. Hükümet – II. Yılmaz Hükümeti

24 Aralık 1995 tarihinde yapılan genel seçimlerinde Refah Partisi 158, Anavatan Partisi 132, Doğru Yol Partisi 135, Demokratik Sol Parti 76, Cumhuriyet Halk Partisi ise 49 milletvekili çıkardı. Seçimlerden tek parti iktidarı çıkmadı.

Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, hükümeti kurma görevini Anavatan Partisi Genel Başkanı ve Rize Milletvekili Ahmet Mesut Yılmaz’a verdi. Ahmet Mesut Yılmaz, Anavatan Partisi ve Doğru Yol Partisi azınlık koalisyon hükümetini kurdu. Hükümete Demokratik Sol Parti’de dışarıdan destek verdi.

Refah Partisi, 27 Mayıs 1996 tarihinde Başbakan Ahmet Mesut Yılmaz hakkında gensoru önergesi verdi. Ahmet Mesut Yılmaz, gensorunun görüşülmesini beklemeden 6 Haziran 1996 tarihinde istifa etti. 53. Hükümet, 28 Haziran 1996 tarihinde sona erdi. 53. Hükümet, Ülkeyi 114 gün yönetti.

54. Hükümet – Erbakan Hükümeti

Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, hükümeti kurma görevini Refah Partisi Genel Başkanı ve Konya Milletvekili Necmettin Erbakan’a verdi. Necmettin Erbakan, Refah Partisi ve Doğru Yol Partisi koalisyon hükümetini kurdu.

Refah Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan ve Doğru Yol Partisi Genel Başkanı Tansu Çiller yeni bir koalisyon hükümeti (Tansu Çiller’in başbakanlığında) kurma konusunda anlaştı. Başbakan Necmettin Erbakan, Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’e istifasını sundu. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, hükümet kurma görevini Anavatan Partisi Genel Başkanı Mesul Yılmaz’a verdi. 54. Hükümet, 30 Haziran 1997 tarihinde sona erdi. 54. Hükümet, Ülkeyi 367 gün yönetti.

55. Hükümet – III Yılmaz Hükümeti

Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, hükümeti kurma görevini Anavatan Partisi Genel Başkanı Ahmet Mesut Yılmaz’a verdi. Ahmet Mesut Yılmaz, Anavatan Partisi (ANAP), Demokratik Sol Parti ve Demokrat Türkiye Partisi (DTP) azınlık koalisyon hükümeti kurdu. Cumhuriyet Halk Partisi ise hükümeti dışarıdan destekledi.

25 Kasım 1998 tarihinde Devlet Bakanı Güneş Taner ve Başbakan Ahmet Mesut Yılmaz hakkında verilen gensoru görüşmeleri yapıldı. Meclis Genel Kurulu’nda ayrı ayrı yapılan görüşmelerde Devlet Bakanı Güneş Taner 315 güvensizlik oyu ile Başbakan Ahmet Mesut Yılmaz başkanlığındaki 55. Hükümet (III. Yılmaz Hükümeti) ise 314 güvensizlik oyu ile düşürüldü. 55. Hükümet, 11 Ocak 1999 tarihinde sona erdi. 55. Hükümet, Ülkeyi 560 gün yönetti.

57. Hükümet – V. Ecevit Hükümet’i

18 Nisan 1999 tarihinde yapılan genel seçimlerde Demokratik Sol Parti 136, Milliyetçi Hareket Partisi 129, Fazilet Partisi 111, Anavatan Partisi 86, Doğru Yol Partisi 85, bağımsızlar ise 3 milletvekili elde etti. Seçimlerden tek parti iktidarı çıkmadı.

Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, hükümeti kurma görevini Demokratik Sol Parti Genel Başkanı ve İstanbul Milletvekili Mustafa Bülent Ecevit’e verdi. Mustafa Bülent Ecevit, Demokratik Sol Parti, Milliyetçi Hareket Partisi ve Anavatan Partisi’nden oluşan koalisyon hükümetini kurdu.

57. Hükümet, 3 Kasım 2002 tarihinde yapılan genel seçimler nedeni ile 18 Kasım 2002 tarihinde sona erdi. 57. Hükümet, Ülkeyi 1271 gün yönetti.

Kaynakça

https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/koalisyon_hukumetleri/Koalisyon_Hukumetleri_C1.pdf Erişim: 24.11. 2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/koalisyon_hukumetleri/Koalisyon_Hukumetleri_C2.pdf Erişim: 24.11. 2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/koalisyon_hukumetleri/Koalisyon_Hukumetleri_C3.pdf Erişim: 24.11. 2020
https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/genel-mudurluk-yayinlar/basbakanlik__tarihi.pdf Erişim: 24.11. 2020
https://www.tbmm.gov.tr/kutuphane/e_kaynaklar_kutuphane_hukumetler.html Erişim: 24.11. 2020
https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/genel-mudurluk-yayinlar/dunden_bugune_basbakanlik.pdf Erişim: 24.11. 2020