Mahmut Sadi Irmak Kimdir? Nereli, Partisi, Hayatı, Biyografisi

Mahmut Sadi Irmak, Türkiye Cumhuriyeti 17. Başbakanı, devlet adamı, siyasetçi, öğretim üyesi.

15 Mayıs 1904 tarihinde Konya’nın Seydişehir İlçesi’nde doğdu.

Eğitim Hayatı

Konya Sultanisini birincilikle bitirdi. Biyoloji öğretmeni oldu. Bir süre İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne devam etti. 1925 yılında Almanya’ya gitti. Devlet bursu ile Berlin Üniversitesi’nde tıp ve biyoloji öğrenimi gördü. 1929 yılında tıp doktoru oldu. Hagen ve Düsseldorf hastanelerinde asistan olarak çalıştı. Ülkeye dönünce, Ankara Hükûmet Tabipliği ve Gazi Terbiye Enstitüsü’nde Biyoloji öğretmenliği yaptı. Mahmut Sadi Irmak, 1933 yılında İstanbul Tıp Fakültesi doçentliğini kazandı. 1940 yılında fizyoloji profesörü, 1956 yılında ordinaryüs profesör oldu.

Siyasi Hayatı

1943 yılında yapılan seçimlerde Cumhuriyet Halk Partisi’nden Konya Milletvekili seçildi. 7 Haziran 1945 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Çalışma Bakanı oldu. Bu görevini 9 Eylül 1947 tarihine kadar sürdürdü. 1947 yılında Uluslararası Çalışma Konferansı ikinci başkanlığına seçildi. 14 Mayıs 1950 genel seçimlerini kaybedince siyasete bir süre ara verdi. 1950 seçimlerinden sonra meslek hayatına döndü. Önce Münih sonra İstanbul Tıp Fakültesi’nde akademik çalışmalarına devam etti.

8 Haziran 1974 tarihinde Cumhurbaşkanı tarafından Kontenjan Senatörü seçildi. Mustafa Bülent Ecevit’in kurmuş olduğu 37. Hükümet’in düşmesi nedeniyle partiler üstü hükümet kurmakla görevlendirildi. 17 Kasım 1974 tarihinde 38. Hükümet’i kurdu. Türkiye Cumhuriyeti’nin 17. Başbakanı oldu. 31 Mart 1975 tarihine kadar başbakanlık yaptı.

12 Eylül 1980 askeri darbesinden sonra 15 Ekim 1981 tarihinde kurulan Danışma Meclisi’ne Konya üyesi olarak atandı. 27 Ekim 1981 tarihinde Danışma Meclisi Başkanlığına seçildi. Danışma Meclisi Başkanlığını 4 Aralık 1983 tarihine kadar sürdürdü.

Almanca ve Fransızca biliyordu.

Ölümü

11 Kasım 1990 tarihinde İstanbul’da vefat etti. Aşiyan Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Kitaplarından Bazıları:

Millet Bünyesinin Hayati Meseleleri (1941)
Zerdüşt Böyle Söylüyordu (Çeviri) (1934)
Zerdüşt Böyle Dedi (Çeviri) (1967)
İrade Felsefesi: Schopenhauer (1962)
Suç İşlemenin Biyolojik ve Sosyal Sebepleri (Çeviri)
Suç İşlemenin Sebepleri ve Önlemleri (1935)
Leonardo da Vinci: Rönesans İçinde Yalnız ve Garip Bir Deha (1975)
Devrim Tarihi (1967)
İslam Tarihi (Çeviri) (1965)
Alfabetik Sağlık Kılavuzu (1962)
İç Hastalıkları Kliniği (Çeviri) (1943)
Hayati ve Tıbbi Kimya Dersleri (Çeviri) (1937)
Nutkun Türkiye’deki Etkileri (1980)
Atatürk ve Türkiye’de Çağdaşlaşma Atılımları (1981)
Atatürk: Yaşamı ve Eseri (1981)
Atatürk: Etki ve Yankıları (1981)
Atatürk Devrimleri Tarihi (1981)
Atatürk’ten Anılar (1982)
Atatürk: Bir Çağın Açılışı (1984)
İlk Mücahitler: Milli Mücadelede Atatürk’ün Çevresi (1986)
Kendimize Doğru Memleketimizin Bazı Meseleleri (1943)

Kaynakça

https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/genel-mudurluk-yayinlar/basbakanlik__tarihi.pdf
https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/genel-mudurluk-yayinlar/dunden_bugune_basbakanlik.pdf
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/basbakanlarimiz_genelkurul_konusmalari/basbakanlarimiz_cilt7.pdf
https://www.tbmm.gov.tr/biyog/cumsen_8.htm
https://kutuphane.tbmm.gov.tr/cgi-bin/koha/opac-search.pl?q=an:223422%22
https://www.ailevecalisma.gov.tr/tr-tr/bakanlik/bakanlik-yoneticileri/onceki-bakan-ve-yoneticiler/bakanlar/