Milli Savunma Bakanlığı Tarihçesi – Bakanlar Listesi
Milli Savunma Bakanlığı Tarihçesi: Bakanlığa ilk atama 1923 yılında yapılmıştır. Geçmişten günümüze Milli Savunma Bakanları listesi ve biyografi bağlantıları aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Yeniçeri Ocağı, 17 Haziran 1826 tarihinde II. Mahmut tarafından kaldırıldı. Askeri işlerin görüldüğü en üst makam olarak Bab-ı Seraskeri kuruldu. 1863 yılında bürokratik işlerin görülmesi için Bab-ı Seraskeri’ye bağlı olarak Harbiye Nezareti oluşturuldu. 1879 yılında Harbiye Nezareti, Bab-ı Seraskeri makamının bütün yetki ve sorumluluklarını üstlendi ve gerçek anlamda nezarete dönüştürüldü. 1884 yılında eski haline dönülse de 1908 yılında yeniden Harbiye Nezareti kuruldu.
Büyük Millet Meclisi’nin açıldığı dönemden Cumhuriyetin ilanına kadar geçen sürede yürütme görevini İcra Vekilleri Heyeti (Meclis Hükümeti) yürüttü. Büyük Millet Meclisi’nde 2 Mayıs 1920 tarihinde İcra Vekilleri Heyeti’nin oluşumu ve vekillerin nasıl seçileceğini belirleyen dört maddeden oluşan “İcra Vekilleri Suret-i İntıhabına Dair Kanun” kabul edildi. İcra Vekilleri Heyeti, on bir vekaletten oluşturuldu. Bunlardan biri de Müdafaa-i Milliye Vekaleti’dir. 3 Mayıs 1920 tarihinde Büyük Millet Meclisi’nde yapılan oylamada, I. İcra Vekilleri Heyeti Müdafaa-i Milliye Vekilliği’ne Mustafa Fevzi (Çakmak) Paşa seçildi.
İCRA VEKİLLERİ HEYETİ MÜDAFAA-İ MİLLİYE VEKİLLERİ
| Bakanlığın Adı | Bakanlar | Doğum Yeri | Okulu | Görev Süresi |
|---|---|---|---|---|
| Müdafaa-i Milliye Vekâleti | Mustafa Fevzi (Çakmak) Paşa | İstanbul | Harp Akademisi | 03.05.1920-05.08.1921 |
| Müdafaa-i Milliye Vekâleti | İbrahim Refet (Bele) Bey | İstanbul | Erkân-ı Harbiye Mektebi | 05.08.1921-10.01.1922 |
| Müdafaa-i Milliye Vekâleti | Kâzım Fikri (Özalp) Bey | Makedonya | Erkân-ı Harbiye Mektebi | 14.01.1922-27.10.1923 |
Cumhuriyetin ilanıyla beraber meclis hükümeti dönemi sona erdi. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, hükümeti kurma görevini Malatya Milletvekili Mustafa İsmet İnönü’ye verdi. Mustafa İsmet İnönü, 30 Ekim 1923 tarihinde ilk Cumhuriyet Hükümeti’ni kurdu. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Müdafaa-i Milliye Vekilliği’ne Kazım Fikri Özalp atandı.
Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan günümüze kadar Milli Savunma Bakanlığı’nın adı bir kaç kere değişikliğe uğramıştır.
1923-1930 yılları arasında “Müdafaa-i Milliye Vekâleti”
1930-1942 yılları arasında “Milli Müdafaa Vekâleti”
1942-1946 yılları arasında “Milli Müdafaa Bakanlığı”
1946-1954 yılları arasında “Milli Savunma Bakanlığı”
1954-1960 yılları arasında “Milli Müdafaa Vekâleti”
1960-1961 yılları arasında “Milli Müdafaa Bakanlığı”
1961 – yılından günümüze kadar ise “Milli Savunma Bakanlığı” olarak adlandırılmıştır.
MİLLİ SAVUNMA BAKANLARI LİSTESİ
| Bakanlığın Adı | Bakanlar | Doğum Yeri | Okulu | Parti | Hükümet | Görev Süresi |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Müdafaa-i Milliye Vekâleti | Kazım Fikri Özalp | Makedonya | Erkân-ı Harbiye Mektebi | CHP | I. İnönü | 30.10.1923-06.03.1924 |
| Müdafaa-i Milliye Vekâleti | Kazım Fikri Özalp | Makedonya | Erkân-ı Harbiye Mektebi | CHP | II. İnönü | 06.03.1924-22.11.1924 |
| Müdafaa-i Milliye Vekâleti | Ali Fethi Okyar | Makedonya | Harp Akademisi | CHP | Okyar | 22.11.1924-03.03.1925 |
| Müdafaa-i Milliye Vekâleti | Mehmet Recep Peker | İstanbul | Erkân-ı Harbiye Mektebi | CHP | III. İnönü | 03.03.1925-01.11.1927 |
| Müdafaa-i Milliye Vekâleti | Mustafa Abdülhalik Renda | Yanya | Mülkiye Mektebi | CHP | IV. İnönü | 01.11.1927-27.09.1930 |
| Milli Müdafaa Vekâleti | Mustafa Abdülhalik Renda | Yanya | Mülkiye Mektebi | CHP | V. İnönü | 27.09.1930-25.12.1930 |
| Milli Müdafaa Vekâleti | Aziz Zekai Apaydın | Bosna | Mekteb-i Mülkiye | CHP | V. İnönü | 29.12.1930-04.05.1931 |
| Milli Müdafaa Vekâleti | Aziz Zekai Apaydın | Bosna | Mekteb-i Mülkiye | CHP | VI. İnönü | 04.05.1931-01.03.1935 |
| Milli Müdafaa Vekâleti | Kazım Fikri Özalp | Makedonya | Erkân-ı Harbiye Mektebi | CHP | VII. İnönü | 01.03.1935-01.11.1937 |
| Milli Müdafaa Vekâleti | Kazım Fikri Özalp | Makedonya | Erkân-ı Harbiye Mektebi | CHP | I. Bayar | 01.11.1937-11.11.1938 |
| Milli Müdafaa Vekâleti | Kazım Fikri Özalp | Makedonya | Erkân-ı Harbiye Mektebi | CHP | II. Bayar | 11.11.1938-18.01.1939 |
| Milli Müdafaa Vekâleti | Naci Tınaz | Serfice | Erkân-ı Harbiye Mektebi | CHP | II. Bayar | 18.01.1939-25.11.1939 |
| Milli Müdafaa Vekâleti | Naci Tınaz | Serfice | Erkân-ı Harbiye Mektebi | CHP | I. Saydam | 25.01.1939-03.04.1939 |
| Milli Müdafaa Vekâleti | Naci Tınaz | Serfice | Erkân-ı Harbiye Mektebi | CHP | II. Saydam | 03.04.1939-05.04.1940 |
| Milli Müdafaa Vekâleti | Saffet Arıkan | Erzincan | Erkân-ı Harbiye Mektebi | CHP | II. Saydam | 05.04.1940-12.11.1941 |
| Milli Müdafaa Vekâleti | Ali Rıza Artunkal | İskece | Erkân-ı Harbiye Mektebi | CHP | II. Saydam | 12.11.1941-09.07.1942 |
| Milli Müdafaa Bakanlığı | Ali Rıza Artunkal | İskece | Erkân-ı Harbiye Mektebi | CHP | I. Saraçoğlu | 09.07.1942-09.03.1943 |
| Milli Müdafaa Bakanlığı | Ali Rıza Artunkal | İskece | Erkân-ı Harbiye Mektebi | CHP | II. Saraçoğlu | 09.03.1943-07.08.1946 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Cemil Cahit Toydemir | İstanbul | Harp Okulu | CHP | Peker | 07.08.1946-05.09.1947 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Mustafa Münir Birsel | İzmir | İstanbul Hukuk Mektebi | CHP | Peker | 05.09.1947-10.09.1947 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Mustafa Münir Birsel | İzmir | İstanbul Hukuk Mektebi | CHP | I. Saka | 10.09.1947-05.06.1948 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Hüseyin Hüsnü Çakır | Hopa | Mülkiye Mektebi | CHP | II. Saka | 10.06.1948-16.01.1949 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Hüseyin Hüsnü Çakır | Hopa | Mülkiye Mektebi | CHP | Günaltay | 16.01.1949-22.05.1950 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Refik Şevket İnce | Midilli | Selanik Hukuk Mektebi | DP | I. Menderes | 22.05.1950-09.03.1951 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Ahmet Hulusi Köymen | İstanbul | İstanbul Hukuk Fakültesi | DP | II. Menderes | 09.03.1951-10.11.1952 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Ali Seyfi Kurtbek | Gelibolu | Harp Akademisi | DP | II. Menderes | 10.11.1952-01.11.1953 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Kenan Yılmaz | Erzincan | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | DP | II. Menderes | 01.11.1953-17.05.1954 |
| Milli Müdafaa Vekâleti | İbrahim Etem Menderes | İzmir | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | DP | III. Menderes | 17.05.1954-15.09.1955 |
| Milli Müdafaa Vekâleti | Adnan Menderes (V.) | Aydın | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | DP | IV. Menderes | 09.12.1955-28.07.1957 |
| Milli Müdafaa Vekâleti | Hasan Şemi Ergin | İstanbul | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | DP | IV. Menderes | 28.07.1957-25.11.1957 |
| Milli Müdafaa Vekâleti | Hasan Şemi Ergin | İstanbul | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | DP | V. Menderes | 25.11.1957-19.01.1958 |
| Milli Müdafaa Vekâleti | İbrahim Etem Menderes | İzmir | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | DP | V. Menderes | 19.01.1958-27.05.1960 |
| Milli Müdafaa Vekâleti | Emin Fahrettin Özdilek | Bursa | Harp Akademisi | --- | I. Gürsel | 09.06.1960-22.10.1960 |
| Milli Müdafaa Vekâleti | Hüseyin Ataman | Yanya | Harp Akademisi | --- | I. Gürsel | 22.10.1960-05.01.1961 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Muzaffer Alankuş | Erzurum | Harp Akademisi | --- | II. Gürsel | 05.01.1961-03.07.1961 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Mehmet İlhami Sancar | Nevrekop | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | CHP | VIII. İnönü | 20.11.1961-25.06.1962 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Mehmet İlhami Sancar | Nevrekop | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | CHP | IX. İnönü | 25.06.1962-25.12.1963 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Mehmet İlhami Sancar | Nevrekop | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | CHP | X. İnönü | 25.12.1963-20.02.1965 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Hasan Hamdi Dinçer | Sandıklı | İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi | CKMP | Ürgüplü | 20.02.1965-10.08.1965 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Mustafa Hazım Dağlı | Çankırı | İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi | C. Sen. Üyesi | Ürgüplü | 10.08.1965-27.10.1965 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Ahmet Topaloğlu | Osmaniye | Siyasal Bilgiler Okulu | AP | I. Demirel | 27.10.1965-03.11.1969 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Ahmet Topaloğlu | Osmaniye | Siyasal Bilgiler Okulu | AP | II. Demirel | 03.11.1969-06.03.1970 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Ahmet Topaloğlu | Osmaniye | Siyasal Bilgiler Okulu | AP | III. Demirel | 06.03.1970-26.03.1971 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Ferit Melen | Van | Mekteb-i Mülkiye | C. Sen. Üyesi | I. Erim | 26.03.1971-11.12.1971 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Ferit Melen | Van | Mekteb-i Mülkiye | C. Sen. Üyesi | II. Erim | 11.12.1971-22.05.1972 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Mehmet İzmen | Giresun | Mekteb-i Mülkiye | C. Sen. Üyesi | Melen | 22.05.1972-15.04.1973 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Mehmet İlhami Sancar | Nevrekop | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | CGP | Talu | 15.04.1973-26.01.1974 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Hasan Esat Işık | İstanbul | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | CHP | I. Ecevit | 26.01.1974-17.11.1974 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Mehmet İlhami Sancar | Nevrekop | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | Irmak | 17.11.1974-31.03.1975 | |
| Milli Savunma Bakanlığı | Ferit Melen | Van | Mekteb-i Mülkiye | CGP | IV. Demirel | 31.03.1975-21.06.1977 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Hasan Esat Işık | İstanbul | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | II. Ecevit | 21.06.1977-21.07.1977 | |
| Milli Savunma Bakanlığı | Mehmet Saadettin Bilgiç | Isparta | İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi | AP | V. Demirel | 21.07.1977-18.10.1977 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Turhan Kapanlı | İstanbul | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | AP | V. Demirel | 01.11.1977-05.01.1978 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Hasan Esat Işık | İstanbul | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | CHP | III. Ecevit | 05.01.1978-16.01.1979 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Neşet Akmandor | Bolu | İstanbul Teknik Ü. İnşaat Fakültesi | CHP | III. Ecevit | 16.01.1979-12.11.1979 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Ahmet İhsan Birincioğlu | Trabzon | İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi | C. Sen. Üyesi | VI. Demirel | 12.11.1979-12.09.1980 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Ümit Haluk Bayülken | İstanbul | Ankara Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi | --- | Ulusu | 20.09.1980-13.12.1983 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Zeki Yavuztürk | Erzincan | Zonguldak Maden Mühendisliği Fak. | ANAP | I. Özal | 13.12.1983-21.12.1987 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Mehmet Ercan Vuralhan | Malatya | Siyasal Bilgiler Fakültesi | ANAP | II. Özal | 21.12.1987-30.03.1989 |
| Milli Savunma Bakanlığı | İsmail Safa Giray | İzmir | İstanbul Teknik Ü. İnşaat Fakültesi | ANAP | II. Özal | 30.03.1989-09.11.1989 |
| Milli Savunma Bakanlığı | İsmail Safa Giray | İzmir | İstanbul Teknik Ü. İnşaat Fakültesi | ANAP | Akbulut | 09.11.1989-19.10.1990 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Hüseyin Hüsnü Doğan | Malatya | Orta Doğu Teknik Ü. İnşaat Fakültesi | ANAP | Akbulut | 28.10.1990-22.02.1991 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Mehmet Yazar | Kayseri | İstanbul Teknik Ü. Makine Fakültesi | ANAP | Akbulut | 01.03.1991-23.06.1991 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Hüseyin Barlas Doğu | Safranbolu | İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Mimarlık B. | ANAP | I. Yılmaz | 23.06.1991-20.11.1991 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Nevzat Ayaz | Çankırı | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | DYP | VII. Demirel | 20.11.1991-16.05.1993 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Nevzat Ayaz | Çankırı | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | DYP | I. Çiller | 25.06.1993-24.10.1993 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Mehmet Gölhan | Adapazarı | İstanbul Teknik Ü. İnşaat Fakültesi | DYP | I. Çiller | 24.10.1993-05.10.1995 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Vefa Tanır | Konya | İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi | DYP | II. Çiller | 05.10.1995-30.10.1995 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Vefa Tanır | Konya | İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi | DYP | III. Çiller | 30.10.1995-06.03.1996 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Mahmut Oltan Sungurlu | Gümüşhane | İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi | ANAP | II. Yılmaz | 06.03.1996-28.06.1996 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Turhan Tayan | Bursa | İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi | DYP | Erbakan | 28.06.1996-30.06.1997 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Hikmet Sami Türk | Trabzon | İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi | DSP | IV. Ecevit | 11.01.1999-28.05.1999 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Sabahattin Çakmakoğlu | Kayseri | Ankara Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi | MHP | V. Ecevit | 28.05.1999-18.11.2002 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Mehmet Vecdi Gönül | Erzincan | Ankara Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi | AK Parti | Gül | 18.11.2002-14.03.2003 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Mehmet Vecdi Gönül | Erzincan | Ankara Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi | AK Parti | I. Erdoğan | 14.03.2003-29.08.2007 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Mehmet Vecdi Gönül | Erzincan | Ankara Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi | AK Parti | II. Erdoğan | 29.08.2007-02.05.2009 |
| Milli Savunma Bakanlığı | İsmet Yılmaz | Sivas | İstanbul Teknik Ü. Denizcilik Fakültesi Makine Bölümü | AK Parti | III. Erdoğan | 06.07.2011- 24.01.2013 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Nabi Avcı | Bilecik | Orta Doğu Teknik Ü. İdari Bilimler Fak. | AK Parti | III. Erdoğan | 24.01.2013- 29.08.2014 |
| Milli Savunma Bakanlığı | İsmet Yılmaz | Sivas | İstanbul Teknik Ü. Denizcilik Fakültesi Makine Bölümü | AK Parti | I. Davutoğlu | 29.08.2014 01.07.2015 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Mehmet Vecdi Gönül | Erzincan | Ankara Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi | AK Parti | I. Davutoğlu | 03.07.2015- 28.08.2015 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Mehmet Vecdi Gönül | Erzincan | Ankara Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi | AK Parti | II. Davutoğlu | 28.08.2015- 24.11.2015 |
| Milli Savunma Bakanlığı | İsmet Yılmaz | Sivas | İstanbul Teknik Ü. Denizcilik Fakültesi Makine Bölümü | AK Parti | III. Davutoğlu | 24.11.2015- 24.05.2016 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Fikri Işık | Gümüşhane | Orta Doğu Teknik Ü. Eğitim Fakültesi Matematik Öğrt. B. | AK Parti | Yıldırım | 24.05.2016- 19.07.2017 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Nurettin Canikli | Giresun | Ankara Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat ve Maliye B. | AK Parti | Yıldırım | 19.07.2017- 09.07.2018 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Hulusi Akar | Kayseri | Kara Harp Akademisi | --- | I. Erdoğan C. Kabinesi | 09.07.2018- 03.06.2023 |
| Milli Savunma Bakanlığı | Yaşar Güler | Ardahan | Kara Harp Okulu | --- | II. Erdoğan C. Kabinesi | 03.06.2023- |
Kaynakça
https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/genel-mudurluk-yayinlar/basbakanlik__tarihi.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/genel-mudurluk-yayinlar/dunden_bugune_basbakanlik.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_1.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_2.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_3.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_4.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_5.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_6.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_7.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_8.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_9.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_10.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://islamansiklopedisi.org.tr/harbiye-nezareti Erişim: 30. 11. 2020
https://islamansiklopedisi.org.tr/bab-i-seraskeri Erişim: 30. 11. 2020
https://www.ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/M%C3%BCdafaa-i_Milliye_Vek%C3%A2leti Erişim: 30. 11. 2020
