Mustafa Abdülhalik Renda Kimdir? Nerelidir? Eşi, kitapları, ölümü…

Mustafa Abdülhalik Renda, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, bakan, milletvekili, siyasetçi, devlet adamı.
1881 yılında Yunanistan Yanya’da doğdu.
Eğitim Hayatı
Mustafa Abdülhalik Renda, Yanya İdâdîsi Rüştiyesi ve İstanbul İdâdisi’nde ortaöğrenimini tamamladı. 25 Temmuz 1903 tarihinde Mülkiye Mektebinin Yüksek Bölümü’nden mezun oldu.
Çalışma Hayatı
Ziraat Bankası Muhasebe Kalemi Mukayyit Refiki olarak memuriyete başladı. 27 Ekim 1903 tarihinde Rodos İdâdîsi matematik, geometri, tarım, sağlık ve Fransızca öğretmenliğine atandı.
11 Eylül 1904 tarihinde Cezayir Bahr-i Sefîd Vilayeti maiyet memuru oldu. 11 Mart 1906 tarihinde Tepedelen, 14 Kasım 1907 tarihinde Maçova, 14 Kasım 1908 tarihinde Pogon, 18 Ocak 1909 tarihinde ise Delvine Kaymakamı olarak görev yaptı.
20 Aralık 1914 tarihinde Bitlis Valiliğine, 6 Eylül 1915 tarihinde atandığı Kastamonu Valiliğine başlamadan Halep Valiliğine tayin oldu. 29 Nisan 1917 tarihinde Dâhiliye Vekâleti Müsteşarlığına, 6 Mayıs 1918 tarihinde yeniden Halep Valiliğine getirildi. 4 Ocak 1922 tarihinde İktisat Vekâleti Müsteşarı, 20 Ocak 1922 tarihinde Dâhiliye Vekâleti Müsteşarı, 29 Nisan 1922 tarihinde Konya Valisi, 19 Eylül 1922 tarihinde ise İzmir Valisi olarak atandı.
Siyasi Hayatı
30 Temmuz 1923 (2. Dönemde) tarihinde Çankırı Milletvekili seçildi. II. Dönemde Dâhiliye ve Muvâzene-i Maliye Encümeni Üyeliği görevinde bulundu. Mustafa İsmet İnönü’nün (I. İnönü) kurmuş olduğu 1. Hükümet’te2 Ocak 1924 tarihinde yapılan kabine değişikliğinde Maliye Vekili oldu.
Mustafa İsmet İnönü’nün (II. İnönü) 6 Mart 1924 tarihinde kurmuş olduğu 2. Hükümet’te, Ali Fethi Okyar’ın 22 Kasım 1924 tarihinde kurmuş olduğu 3. Hükümet’te ve Mustafa İsmet İnönü’nün (III. İnönü) kurmuş olduğu 4. Hükümet’te 13 Temmuz 1926 tarihinde yapılan kabine değişikliğinde yeniden Maliye Vekili olarak atandı.
2 Eylül 1927 (3. Dönem) tarihinde yeniden Çankırı Milletvekili seçildi. Mustafa İsmet İnönü’nün (IV. İnönü) 1 Kasım 1927 tarihinde kurmuş olduğu 5. Hükümet’te Müdâfaa-i Milliye Vekili ve Bahriye Vekâleti Vekili olarak atandı. Mustafa İsmet İnönü’nün (V. İnönü) 27 Eylül 1930 tarihinde kurmuş olduğu 6. Hükümet’te Müdâfaa-i Milliye Vekili, 6. Hükümet’te 25 Aralık 1930 tarihinde yapılan kabine değişikliğinde ise Maliye Vekili oldu.
Millet Meclisi Başkanlığı Görevi
25 Nisan 1931 (4. Dönem) tarihinde üçüncü defa Çankırı Milletvekili seçildi. Mustafa İsmet İnönü’nün (VI. İnönü) 4 Mayıs 1931 tarihinde kurmuş olduğu 7. Hükümet’te yeniden Maliye Vekili olarak atandı. 8 Şubat 1935 (5. Dönem), 26 Mart 1939 (6. Dönem) ve 28 Şubat 1943 (7. Dönem) tarihlerinde yeniden Çankırı Milletvekili seçildi. 1 Mart 1935 – 5 Ağustos 1946 tarihleri arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı olarak görev yaptı.
21 Temmuz 1946 (8. Dönem) tarihinde yedinci defa Çankırı Milletvekili seçildi. Mehmet Recep Peker’in kurmuş olduğu 15. Hükümet’te 19 Eylül 1946 tarihinde yapılan kabine değişikliğinde ve Hasan Hüsnü Saka’nın 10 Eylül 1947 tarihinde kurmuş olduğu 16. Hükümet’te Devlet Bakanı olarak atandı.
Eşi ve Çocukları
Evli ve iki çocuk babasıydı.
Fransızca, İngilizce, Rumca ve Bulgarca biliyordu.
Kitapları
- Hatırat
Ölümü
Mustafa Abdülhalik Renda, 1 Ekim 1957 tarihinde İstanbul’da vefat etti.
Kaynakça
https://www.tbmm.gov.tr/biyog/tbmmbsk.htm Erişim: 06.12.2019
https://www.tbmm.gov.tr/TBMM_Album/Yeni%20klas%C3%B6r/Cilt1.pdf Erişim: 06.12.2019
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/tarihe_dusulen_notlar.pdf Erişim: 06.12.2019
https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/genel-mudurluk-yayinlar/dunden_bugune_basbakanlik.pdf Erişim: 06.12.2019
http://kitap.ykykultur.com.tr/kitaplar/mustafa-abdulhalik-renda-hatirat Erişim: 06.12.2019