Mustafa Bülent Ecevit Kimdir? Nereli, Partisi, Ölümü, Hayatı

Mustafa Bülent Ecevit, Türkiye Cumhuriyeti 16. Başbakanı, devlet adamı, siyasetçi, şair, gazeteci. 

28 Mayıs 1925 tarihinde İstanbul Beşiktaş’ta doğdu. Babası Adli Tıp Profesörü Ahmet Fahri Bey, annesi Ressam Fatma Nazlı Hanım’dır.

Eğitim Hayatı

1944 yılında Robert Kolej’den mezun oldu. Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi İngiliz Filolojisi Bölümü’ne girdi. Öğrenimini yarıda bıraktı. 1957 yılında Rockefeller Foundation Fellowship Bursu ile Amerika Birleşik Devletleri’ne gitti. Harvard Üniversitesi’nde sekiz ay Sosyal Psikoloji ve Orta Doğu Tarihi üzerine incelemeler yaptı.

Gazetecilik Hayatı

Basın – Yayın Genel Müdürlüğü’nde İngilizce çevirmeni olarak işe başladı. 1946 – 1950 yılları arasında Londra Elçiliği’nin Basın Ataşeliği’nde kâtip olarak görev yaptı. 1950 yılında Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) yayın organı olan Ulus Gazetesi ve Forum Dergisi’nin yazı işleri kadrosunda çalıştı. 1951 yılında yedek subay olarak askere gitti. Askerlik dönüşü Yeni Ulus ve Halkçı Gazetesi’nde yazar ve yazı işleri müdürü olarak görev yaptı.  1955 yılında Amerika Birleşik Devletleri’ne gitti. The Journaland Sentinel’de konuk gazeteci olarak çalıştı. 1965 yılında Milliyet Gazetesi’nde günlük yazılar yazdı. 1972 yılında Özgür İnsan, 1981 yılında Arayış, 1988 yılında Güvercin Dergisi’ni çıkardı.

Siyasi Hayatı

1953 yılında Cumhuriyet Halk Partisi’ne girdi. Aynı yıl Gençlik Kolları Merkez Yönetim Kurulu’nda görev aldı. 27 Ekim 1957 (11. Dönem) tarihinde yapılan genel seçimlerde Cumhuriyet Halk Partisi Ankara Milletvekili seçildi. 27 Mayıs 1960 askeri darbesinden sonra, Cumhuriyet Halk Partisi kontenjanından Kurucu Meclis Üyesi oldu.

15 Mayıs 1961 (12. Dönem) tarihinde yapılan genel seçimlerinde yeniden Cumhuriyet Halk Partisi Ankara Milletvekili seçildi. Mustafa İsmet İnönü’nün 20 Kasım 1961 tarihinde kurmuş olduğu 26. Hükümet’te (VIII. İnönü Hükümeti) Çalışma Bakanı oldu. Mustafa İsmet İnönü’nün 25 Haziran 1962 tarihinde kurmuş olduğu 27. Hükümet’te (IX. İnönü Hükümeti) ve 25 Aralık 1963 tarihinde kurmuş olduğu 28. Hükümet’te (X. İnönü Hükümeti) Çalışma Bakanlığı devam ettirildi.

10 Ekim 1965 (13. Dönem) tarihinde yapılan genel seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi Zonguldak Milletvekili seçildi. 18 Ekim 1966 tarihinde yapılan 18. Kurultay’da Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri oldu. Bu kurultayın parlayan yıldızıydı.

12 Ekim 1969 (14. Dönem) tarihinde yapılan genel seçimlerinde yeniden Cumhuriyet Halk Partisi Zonguldak Milletvekili seçildi. 12 Mart 1971 askeri muhtırasından sonra, Cumhuriyet Halk Partisi’nin askeri yönetimin oluşturduğu hükümete katkı vermesinden dolayı partideki görevinden istifa etti.

Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanlığı

Cumhuriyet Halk Partisi’nin 5. Olağanüstü Kurultayı’nda, 14 Mayıs 1972 tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi’nin 3. Genel Başkanı seçildi. 14 Ekim 1973 (15. Dönem) tarihinde yapılan seçimlerin kampanyasında köylü bir kadının “Karaoğlan” hitabı Mustafa Bülent Ecevit’in bundan sonraki siyasi yaşamında  “Karaoğlan” olarak anılmasına neden oldu. 1973 seçimlerinde yeniden Cumhuriyet Halk Partisi Zonguldak Milletvekili seçildi.

Mustafa Bülent Ecevit, 26 Ocak 1974 tarihinde Milli Selamet Partisi koalisyonu ile 37. Hükümet’i (I. Ecevit Hükümeti) kurdu. Türkiye Cumhuriyeti 16. Başbakanı oldu. 1974 yılında yapılan Kıbrıs Barış Harekâtı nedeniyle “Kıbrıs Fatihi” olarak anılmaya başladı.

5 Haziran 1977 (16. Dönem) tarihinde yapılan genel seçimlerde Demokratik Sol Parti Zonguldak Milletvekili seçildi. Mustafa Bülent Ecevit, 21 Haziran 1977 tarihinde 40. Hükümet’i (II. Ecevit Hükümeti), 5 Ocak 1978 tarihinde ise 42. Hükümet’i (III. Ecevit Hükümeti) kurdu.   

12 Eylül 1980 Askeri Darbesi

12 Eylül 1980 tarihinde yapılan askeri darbe nedeniyle Hamzakoy’da bir süre gözaltında tutuldu. Uzun yıllar siyaset yapması yasaklandı. 1981 yılında yabancı basına siyasi demeç verdiği gerekçesiyle Ankara Sıkıyönetim Mahkemesi tarafından 4 ay hapse mahkûm edildi.

6 Eylül 1987 tarihinde yapılan referandumla siyasi yasaklar kaldırıldı. Mustafa Bülent Ecevit, eşi Rahşan Ecevit’in 1985 yılında kurduğu Demokratik Sol Parti’nin (DSP) başına geçti. 20 Ekim 1991 (19. Dönem) tarihinde yapılan genel seçimlerde Demokratik Sol Parti Zonguldak Milletvekili, 24 Aralık 1995 (20. Dönem) tarihinde yapılan genel seçimlerde ise Demokratik Sol Parti İstanbul Milletvekili seçildi. Ahmet Mesut Yılmaz’ın 30 Haziran 1997 tarihinde kurmuş olduğu 55. Hükümet’te (III. Yılmaz Hükümeti) Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı oldu. 11 Ocak 1999 tarihinde 56. Hükümet’i (IV. Ecevit Hükümeti) kurdu.

18 Nisan 1999 (21. Dönem) tarihinde yapılan genel seçimlerde yeniden Demokratik Sol Parti İstanbul Milletvekili seçildi. Demokratik Sol Parti en fazla oyu alan parti oldu. Mustafa Bülent Ecevit, 28 Mayıs 1999 tarihinde Milliyetçi Harekat Partisi ve Anavatan Partisi koalisyonuyla 57. Hükümet’i (V. Ecevit Hükümeti) kurdu. 57. Hükümet, özellikle 2000 ve 2001 yıllarında yaşanan ekonomik krizler nedeniyle zor bir süreç yaşadı.

57. Hükümet, 18 Kasım 2002 tarihinde sona erdi. Mustafa Bülent Ecevit, 25 Temmuz 2004 tarihinde Demokratik Sol Parti Genel Başkanlığı’ndan ayrıldı.

Eşi ve Çocukları

22 Ağustos 1946 tarihinde sınıf arkadaşı Zekiye Rahşan Hanım ile evlendi.

İngilizce biliyordu.

Ölümü

18 Mayıs 2006 tarihinde geçirdiği beyin kanaması nedeniyle Ankara’da Gülhane Askeri Tıp Akademisi’nde tedavi altına alındı. 5 Kasım 2006 tarihinde dolaşım ve solunum yetmezliği nedeniyle Ankara’da Gülhane Askeri Tıp Akademisi’nde vefat etti. 11 Kasım 2006 tarihinde Ankara’da Devlet Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Kitaplarından Bazıları

• El Ele Büyüttük Sevgiyi
• Bu Düzen Değişmelidir
• Ortanın Solu
• Bir Şeyler Olacak Yarın (Tüm şiirleri)
• Umut Yılı
• İşçi – Köylü Elele
• Atatürk ve Devrimcilik
• Işığı Taştan Oydum

Kaynakça

https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/basbakanlarimiz_genelkurul_konusmalari/basbakanlarimiz_cilt7.pdf
https://www.tbmm.gov.tr/TBMM_Album/Cilt4/Cilt4.pdf
https://www.tbmm.gov.tr/TBMM_Album/Yeni%20klas%C3%B6r/Cilt3.pdf
https://www.tbmm.gov.tr/TBMM_Album/Yeni%20klas%C3%B6r/Cilt2.pdf
https://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/milletvekillerimiz_sd.bilgi?p_donem=21&p_sicil=2238
https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/genel-mudurluk-yayinlar/basbakanlik__tarihi.pdf
https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/genel-mudurluk-yayinlar/dunden_bugune_basbakanlik.pdf
https://islamansiklopedisi.org.tr/ecevit-mustafa-bulent
https://www.academia.edu/17146406/Bulent_Ecevit_Ortanin_Solu
https://www.tbmm.gov.tr/eyayin/GAZETELER/WEB/MECLIS%20BULTENI/2469_2006_0000_0130_0000/0048.pdf
http://e-kutuphane.teb.org.tr/pdf/tebhaberler/kasim_aralik06/9.pdf