Pir Sultan Abdal Kimdir? Edebi Kişiliği, Eserleri, Şiirleri, Türküleri
Pir Sultan Abdal, halk ozanı.
Pir Sultan Abdal’ın hayatı ile ilgili veriler yeterli değildir. Hayatı ile ilgili bilgilere daha ziyade şiirlerinden ulaşılmaya çalışılmıştır. XVI. yüzyılın başında Sivas’ın Yıldızeli İlçesi’nin Banaz Köyü’nde doğduğu tahmin edilmektedir. Asıl adının Haydar olduğu ileri sürülmektedir. Pir Sultan’ı mahlas olarak kullanmıştır. Bazı kaynaklara göre kökeni Yemen’e dayanmaktadır. Hz. Ali’nin torunlarından İmam Zeynel Abidin’in soyundan geldiği ileri sürülmektedir. Bazı kaynaklara göre ise ailesinin Horasan’ın Hoy Şehri’nden göç ederek Sivas’a yerleştiği yönündendir.
Eğitimi ve Hayatı
Eğitimi ve çocukluğu hakkındaki bilgiler de çeşitli rivayetlere dayanmaktadır. Çocukluğunda çobanlık yaptığı, koyunlarını otlatırken uykuya daldığı, Hacı Bektaş-ı Veli tarafından kendisine bade içirildiği ve “Pir Sultan” mahlası verildiği rivayet edilmektedir. Pir Sultan Abdal bade içme olgusunu yazmış olduğu dörtlükte şu şekilde özetlemektedir:
Pir elinden bâde içtim
Doğdum elinize düştüm
Ak cenneti gördüm geçtim
Hünkâr Hacı Bektaş Veli
Şiirleri incelendiğinde iyi bir eğitim almış olduğu izlenimi uyanmaktadır. Kaynakların önemli bir kısmında Alevi görüşe sahip olduğu ve Safevi taraftarı olarak Osmanlıya başkaldırdığı belirtilmektedir. Bu nedenle daha önce kendi müridi de olan Sivas Valisi Hızır Paşa tarafından Sivas’ta hapse atıldığı ileri sürülmektedir.
Ölümü
Pir Sultan Abdal’ın hangi tarihte, nerede ve nasıl öldüğü konusunda da bilgiler yeterli değildir. Sivas Valisi Hızır Paşa tarafından Sivas’ta asılarak öldürüldüğü rivayet edilmektedir. Mezarının olduğu yer de tartışmalıdır. Mezarının, asıldığı yerde, Erbil, Merzifon veya Çiçek Yaylası’nda olabileceği ileri sürülmektedir.
Edebi Kişiliği
Pir Sultan Abdal, Türk halk edebiyatının en önemli şairlerinden biridir. Alevi ve Bektaşilerce yedi büyük halk ozanından biri olarak kabul edilmektedir. Şiirlerinde Hz. Peygamber, Hz Ali, Hz Hasan, Hz Hüseyin, on iki imam ve insan sevgisi ile Bektaşilik konularını ele almıştır. Sade ve yalın bir dil kullanmıştır.
Eşi ve Çocukları
Kaynaklarda eşi ile ilgili bir bilgi bulunmamakta; Seyyit Ali, Pir Mehmet, Er Garip ve Sanem adında dört çocuğunun olduğu dile getirilmektedir.
Şiirleri/ Türküleri
- Alçakta Yüksekte Yatan Erenler
- Bilirim Bilirim Dersin Bilene Danış
- Bin Cefalar Etsen Almam Üstüme
- Bu Yıl Bu Dağların Karı Erimez
- Bugün Yardan Haber Geldi
- Çeke Çeke Ben Bu Dertten Ölürüm
- Derdim Çoktur Hangisine Yanayım
- Dostun Bahçesine Bir Hoyrat Girmiş
- Dönen Dönsün Ben Dönmezem Yolumdan
- Dünyanın Üstünde Kurulu Direk
- Gam Elinden Benim Zülfü Siyahım
- Gelmiş İken Bir Habercik Sorayım
- Gönül Niçin De Ahvalimi Bilmezsin
- Gurbet Elde Bir Hal Geldi Başıma
- Ilgıt Ilgıt Esen Seher Yelleri
- Kul Olayım Kalem Tutan Ellere
- Mürşide Varmaya Talip Olursan
- Ötme Bülbül Ötme
- Sabahtan Cemalin Seyran Eyledim
- Sultan Suyu Gibi Çağlayıp Akma
- Şu Karşı Yaylada Göç Katar Katar (Geçti Dost Kervanı)
- Yine Dosttan Haber Geldi
- Yürü Bre Hızır Paşa
Kaynakça
https://img.antoloji.com/i/sair/pdf/8/pir_sultan_abdal_858_60417.pdf Erişim: 22. 05. 2021
http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/48681.pdf Erişim: 22. 05. 2021
https://polen.itu.edu.tr/bitstream/11527/12594/1/405011014.pdf Erişim: 22. 05. 2021
https://acikerisim.firat.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11508/16488/253952.pdf?sequence=1 HYPERLINK “https://acikerisim.firat.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11508/16488/253952.pdf?sequence=1&isAllowed=y”& HYPERLINK “https://acikerisim.firat.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11508/16488/253952.pdf?sequence=1&isAllowed=y”isAllowed=y Erişim: 22. 05. 2021
https://islamansiklopedisi.org.tr/pir-sultan-abdal Erişim: 22. 05. 2021
http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/pir-sultan-abdal Erişim: 22. 05. 2021
http://isamveri.org/pdfdrg/D00558/1940_89/1940_89_BORATAVPN.pdf Erişim: 22. 05. 2021
https://www.sosyalarastirmalar.com/cilt9/sayi47_pdf/1dil_edebiyat/kaya_hasan.pdf Erişim: 22. 05. 2021
http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/13/1183/13677.pdf Erişim: 22. 05. 2021
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/263829 Erişim: 22. 05. 2021
http://turkoloji.cu.edu.tr/pdf/salahaddin_bekki_pir_sultan_abdal.pdf Erişim: 22. 05. 2021
http://dogankaya.com/fotograf/pir_sulltan_ve_conklerdeki_siirleri.pdf Erişim: 22. 05. 2021
http://www.akmb.ch/pdf/Pir_Sultan_Abdal.pdf Erişim: 22. 05. 2021
http://docplayer.biz.tr/47705067-Pir-sultan-abdal-d-o-asik-http-www-turkedebiyatiisimlersozlugu-com-index-php-sayfa-detay-detay-4943-doc-dr.html Erişim: 22. 05. 2021
http://oaji.net/articles/2017/5480-1545916005.pdf Erişim: 22. 05. 2021
https://hiclik.net/pir-sultan-abdal/ Erişim: 22. 05. 2021