Tarım ve Orman Bakanlığı Tarihçesi – Bakanlar Listesi
Tarım ve Orman Bakanlığı Tarihçesi: Bakanlığa ilk atama 1924 yılında yapılmıştır. Geçmişten günümüze Tarım ve Orman Bakanları listesi ve biyografi bağlantıları aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Askeri ve mali yapısı toprak düzenine dayalı olan Osmanlı İmparatorluğu’nda tarım her zaman önemli olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu’nda, tarım büyük ölçüde devletin kontrolü altında yürütülmüştür. Toprağın yönetilmesinde miri arazi söz konusudur. Miri, devlete ait topraklar ve bu topraklardan alınan vergileri ifade etmektedir.
Osmanlı’da tarımla ilgili ilk teşkilat, 1838 yılında Hariciye Nezareti’ne (Dışişleri Bakanlığı) bağlı olarak kurulan “Ziraat ve Sanayi Meclisi”dir. Ziraat ve Sanayi Meclisi’nin başkanlığına Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Nuri Efendi getirilmiştir. 1839 yılında Ziraat ve Sanayi Meclisi’nin görevleri genişletilerek “Meclisi Umuru Nafia” adını almıştır. Meclisi Umuru Nafia 1841 yılında kaldırılmıştır. 1843 yılında “Ziraat Meclisi” açılmıştır. 1846 yılında ise Ziraat Nezareti kurulmuştur. Arif Paşa, nazır olarak atanmıştır. Osmanlı Devleti’nin son dönemine kadar Ziraat Nezareti’nin adı defalarca değişikliğe uğramış ve bazı yıllarda ise Ticaret Nezareti bünyesinde bir daire olarak görev yapmıştır.
Cumhuriyet Döneminde Tarım Bakanlığı
Meclis Hükümetleri (TBMM) ile Mustafa İsmet İnönü’nün 30 Ekim 1923 tarihinde kurmuş olduğu 1. Hükümet’te (I. İnönü Hükümeti) tarımsal faaliyetler İktisat Vekâleti bünyesinde yürütülmüştür. Mustafa İsmet İnönü’nün 6 Mart 1924 tarihinde kurmuş olduğu 2. Hükümet’te (II. İnönü Hükümeti) ilk defa Ziraat Vekâleti’ne yer verilmiştir. Aziz Zekai Apaydın, Ziraat Vekili olarak atanmıştır.
Bakanlığın ilk kuruluşundan günümüze kadar adı birkaç kere değişikliğe uğramış veya başka bakanlıklarla birleşmeler yaşanmıştır.
1924 – 1942 yılları arasında “Ziraat Vekâleti”,
1942 – 1946 yılları arasında “Ziraat Bakanlığı”,
1946 – 1954 yılları arasında “Tarım Bakanlığı”,
1954 – 1960 yılları arasında “Ziraat Vekâleti”,
1960 – 1961 yılları arasında “Ziraat Bakanlığı”,
1961 – 1974 yılları arasında “Tarım Bakanlığı”,
1974 – 1980 yılları arasında “Gıda – Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı”,
1980 – 1983 yılları arasında “Tarım ve Orman Bakanlığı”,
1983 – 1991 yılları arasında “Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanlığı”,
1991 – 2011 yılları arasında “Tarım ve Köyişleri Bakanlığı”,
2011 – 2018 yılları arasında “Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı”,
2018 yılından günümüze kadar ise “Tarım ve Orman Bakanlığı” olarak adlandırılmıştır.
Tarım ve Orman Bakanları Listesi
| Bakanlığın Adı | Bakanlar | Doğum Yeri | Okulu | Parti | Hükümet | Görev Süresi |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ziraat Vekâleti | Aziz Zekai Apaydın | Bosna | Mekteb-i Mülkiye | CHP | II. İnönü | 06.03.1924-20.08.1924 |
| Ziraat Vekâleti | Mehmet Şükrü Kaya | İstanköy | İstanbul Hukuk Fakültesi | CHP | II. İnönü | 20.08.1924-22.11.1924 |
| Ziraat Vekâleti | Hasan Fehmi Ataç | Gümüşhane | --- | CHP | Okyar | 22.11.1924-03.03.1925 |
| Ziraat Vekâleti | Mehmet Sabri Toprak | Bosna | Darüşşafaka | CHP | III. İnönü | 03.03.1925-01.11.1927 |
| Ziraat Vekâleti | Mustafa Rahmi Köken | Bergama | İstanbul Hukuk Mektebi | CHP | IV. İnönü | 01.11.1927-21.01.1928 |
| Ziraat Vekâleti | Muhlis Erkmen | Bursa | İstanbul Halkalı Yüksek Ziraat Okulu | CHP | VI. İnönü | 31.12.1931-01.03.1935 |
| Ziraat Vekâleti | Muhlis Erkmen | Bursa | İstanbul Halkalı Yüksek Ziraat Okulu | CHP | VII. İnönü | 01.03.1935-11.06.1937 |
| Ziraat Vekâleti | Mehmet Şakir Kesebir | Makedonya | Mülkiye Mektebi | CHP | VII. İnönü | 11.06.1937-01.11.1937 |
| Ziraat Vekâleti | Mehmet Şakir Kesebir | Makedonya | Mülkiye Mektebi | CHP | I. Bayar | 01.11.1937-11.11.1938 |
| Ziraat Vekâleti | Ahmet Faik Kurdoğlu | Kayseri | İstanbul Hukuk Fakültesi | CHP | I. Bayar | 13.04.1938-11.11.1938 |
| Ziraat Vekâleti | Ahmet Faik Kurdoğlu | Kayseri | İstanbul Hukuk Fakültesi | CHP | II. Bayar | 11.11.1938-25.11.1939 |
| Ziraat Vekâleti | Muhlis Erkmen | Bursa | İstanbul Halkalı Yüksek Ziraat Okulu | CHP | I. Saydam | 25.01.1939-03.04.1939 |
| Ziraat Vekâleti | Muhlis Erkmen | Bursa | İstanbul Halkalı Yüksek Ziraat Okulu | CHP | II. Saydam | 03.04.1939-09.07.1942 |
| Ziraat Bakanlığı | Şevket Raşit Hatipoğlu | İzmir | Halkalı Ziraat Mekteb-i Âlisi | CHP | I. Saraçoğlu | 09.07.1942-09.03.1943 |
| Ziraat Bakanlığı | Şevket Raşit Hatipoğlu | İzmir | Halkalı Ziraat Mekteb-i Âlisi | CHP | II. Saraçoğlu | 09.03.1943-07.08.1946 |
| Tarım Bakanlığı | Ahmet Faik Kurdoğlu | Kayseri | İstanbul Hukuk Fakültesi | CHP | Peker | 07.08.1946-05.09.1947 |
| Tarım Bakanlığı | Hasan Şevket Adalan | İzmir | Mülkiye Mektebi | CHP | Peker | 05.09.1947-10.09.1947 |
| Tarım Bakanlığı | Tahsin Coşkan | Çemişgezek | Halkalı Yüksek Ziraat Okulu | CHP | I. Saka | 10.09.1947-10.06.1948 |
| Tarım Bakanlığı | Ali Cavit Oral | Adana | Almanya Vürttemberg Hohenheim Yüksek Ziraat Okulu | CHP | II. Saka | 10.06.1948-16.01.1949 |
| Tarım Bakanlığı | Ali Cavit Oral | Adana | Almanya Vürttemberg Hohenheim Yüksek Ziraat Okulu | CHP | Günaltay | 16.01.1949-22.05.1950 |
| Tarım Bakanlığı | Nihat Şevket İyriboz | Selanik | Halkalı Yüksek Ziraat Okulu | DP | I. Menderes | 22.05.1950-09.03.1951 |
| Tarım Bakanlığı | Nedim Ökmen | Kars | Mülkiye Mektebi | DP | II. Menderes | 09.03.1951-17.05.1954 |
| Ziraat Vekâleti | Nedim Ökmen | Kars | Mülkiye Mektebi | DP | III. Menderes | 17.05.1954-09.12.1955 |
| Ziraat Vekâleti | Süleyman Esat Budakoğlu | Balıkesir | İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi | DP | IV. Menderes | 09.12.1955-25.11.1957 |
| Ziraat Vekâleti | Nedim Ökmen | Kars | Mülkiye Mektebi | DP | V. Menderes | 25.11.1957-27.05.1960 |
| Ziraat Bakanlığı | Feridun Üstün | İstanbul | Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi | --- | I. Gürsel | 30.05.1960-27.08.1960 |
| Ziraat Bakanlığı | Osman Tosun | Ödemiş | Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi | --- | I. Gürsel | 29.08.1960-05.01.1961 |
| Tarım Bakanlığı | Osman Tosun | Ödemiş | Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi | --- | II. Gürsel | 05.01.1961-20.11.1961 |
| Tarım Bakanlığı | Ali Cavit Oral | Adana | Almanya Vürttemberg Hohenheim Yüksek Ziraat Okulu | CHP | VIII. İnönü | 20.11.1961-25.06.1962 |
| Tarım Bakanlığı | Mehmet İzmen | Giresun | Mekteb-i Mülkiye | C. Sen. Üyesi | IX. İnönü | 25.06.1962-25.12.1963 |
| Tarım Bakanlığı | Mehmet Turan Şahin | Muğla | İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi | CHP | X. İnönü | 25.12.1963-20.02.1965 |
| Tarım Bakanlığı | Turhan Kapanlı | İstanbul | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | C. Sen. Üyesi | Ürgüplü | 20.02.1965-27.10.1965 |
| Tarım Bakanlığı | Bahri Dağdaş | Kars | Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi | AP | I. Demirel | 27.10.1965-12.08.1969 |
| Tarım Bakanlığı | Ali Mesut Erez | Kütahya | Siyasal Bilgiler Okulu ve Hukuk Fakültesi | AP | I. Demirel | 12.08.1969-03.11.1969 |
| Tarım Bakanlığı | Mehmet İlhami Ertem | Edirne | Siyasal Bilgiler Fakültesi | AP | II. Demirel | 03.11.1969-06.03.1970 |
| Tarım Bakanlığı | Mehmet İlhami Ertem | Edirne | Siyasal Bilgiler Fakültesi | AP | III. Demirel | 06.03.1970-26.03.1971 |
| Tarım Bakanlığı | Orhan Dikmen | --- | İstanbul Üniversitesi İktisat ve Hukuk Fakülteleri | TBMM Dışından | I. Erim | 26.03.1971-11.12.1971 |
| Tarım Bakanlığı | Orhan Dikmen | --- | İstanbul Üniversitesi İktisat ve Hukuk Fakülteleri | TBMM Dışından | II. Erim | 11.12.1971-22.05.1972 |
| Tarım Bakanlığı | İlyas Karaöz | Muğla | İzmir Yüksek Ekonomi ve Ticaret Okulu | C. Sen. Üyesi | Melen | 22.05.1972-15.04.1973 |
| Tarım Bakanlığı | Ahmet Nusret Tuna | Kırşehir | İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi ve Hukuk Fakültesi | C. Sen. Üyesi | Talu | 15.04.1973-26.01.1974 |
| Gıda – Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı | Korkut Özal | Malatya | İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi | MSP | I. Ecevit | 26.01.1974-17.11.1974 |
| Gıda – Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı | Reşat Aktan | --- | Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi | TBMM Dışından | Irmak | 17.11.1974-31.03.1975 |
| Gıda – Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı | Korkut Özal | Malatya | İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi | MSP | IV. Demirel | 31.03.1975-21.06.1977 |
| Gıda – Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı | Fikret Gündoğan | Sivas | İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi | C. Sen. Üyesi | II. Ecevit | 21.06.1977-21.07.1977 |
| Gıda – Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı | Fehim Adak | Mardin | İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi | MSP | V. Demirel | 21.07.1977-05.01.1978 |
| Gıda – Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı | Mehmet Yüceler | Kayseri | Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi | CHP | III. Ecevit | 05.01.1978-15.10.1979 |
| Gıda – Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı | Mehmet Yüceler | Kayseri | Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi | CHP | III. Ecevit | 30.10.1979-12.11.1979 |
| Gıda – Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı | Cemal Külahlı | Bursa | İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Fakültesi | AP | VI. Demirel | 12.11.1979-12.09.1980 |
| Tarım ve Orman Bakanlığı | Ahmet Sabahattin Özbek | Erzincan | Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi | --- | Ulusu | 20.09.1980-13.12.1983 |
| Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanlığı | Hüseyin Hüsnü Doğan | Malatya | Orta Doğu Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi | ANAP | I. Özal | 13.12.1983-21.12.1987 |
| Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanlığı | Hüseyin Hüsnü Doğan | Malatya | Orta Doğu Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi | ANAP | II. Özal | 21.12.1987-30.03.1989 |
| Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanlığı | Lutfullah Kayalar | Yozgat | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | ANAP | II. Özal | 30.03.1989-09.11.1989 |
| Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanlığı | Lutfullah Kayalar | Yozgat | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | ANAP | Akbulut | 09.11.1989-23.06.1991 |
| Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanlığı | İlker Tuncay | Çankırı | Kara Harp Okulu | ANAP | I. Yılmaz | 23.06.1991-09.08.1991 |
| Tarım ve Köyişleri Bakanlığı | İlker Tuncay | Çankırı | Kara Harp Okulu | ANAP | I. Yılmaz | 11.08.1991-20.11.1991 |
| Tarım ve Köyişleri Bakanlığı | Necmettin Cevheri | Şahlıurfa | Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi | DYP | VII. Demirel | 20.11.1991-16.05.1993 |
| Tarım ve Köyişleri Bakanlığı | Refaiddin Şahin | Samsun | Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi | DYP | I. Çiller | 25.06.1993-05.10.1995 |
| Tarım ve Köyişleri Bakanlığı | Nafiz Kurt | Samsun | Kabataş Erkek Lisesi | DYP | II. Çiller | 05.10.1995-30.10.1995 |
| Tarım ve Köyişleri Bakanlığı | Nafiz Kurt | Samsun | Kabataş Erkek Lisesi | DYP | III. Çiller | 30.10.1995-06.03.1996 |
| Tarım ve Köyişleri Bakanlığı | İsmet Attila | Afyonkarahisar | Sosyal Hizmetler Akademisi | DYP | II. Yılmaz | 06.03.1996-28.06.1996 |
| Tarım ve Köyişleri Bakanlığı | Musa Demirci | Sivas | Erzurum Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi | RP | Erbakan | 28.06.1996-30.06.1997 |
| Tarım ve Köyişleri Bakanlığı | Mustafa Rüştü Taşar | Gaziantep | Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi İşletme Muhasebe Bölümü | ANAP | III. Yılmaz | 30.06.1997-11.01.1999 |
| Tarım ve Köyişleri Bakanlığı | Mahmut Erdir | Eskişehir | Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi | DSP | IV. Ecevit | 11.01.1999-28.05.1999 |
| Tarım ve Köyişleri Bakanlığı | Hüsnü Yusuf Gökalp | Sivas | Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi | MHP | V. Ecevit | 28.05.1999-18.11.2002 |
| Tarım ve Köyişleri Bakanlığı | Sami Güçlü | Konya | İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi | AK Parti | Gül | 18.11.2002-14.03.2003 |
| Tarım ve Köyişleri Bakanlığı | Sami Güçlü | Konya | İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi | AK Parti | I. Erdoğan | 14.03.2003-02.06.2005 |
| Tarım ve Köyişleri Bakanlığı | Mehmet Mehdi Eker | Diyarbakır | Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi | AK Parti | I. Erdoğan | 02.06.2005-29.08.2007 |
| Tarım ve Köyişleri Bakanlığı | Mehmet Mehdi Eker | Diyarbakır | Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi | AK Parti | II. Erdoğan | 29.08.2007-06.07.2011 |
| Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı | Mehmet Mehdi Eker | Diyarbakır | Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi | AK Parti | III. Erdoğan | 06.07.2011- 29.08.2014 |
| Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı | Mehmet Mehdi Eker | Diyarbakır | Ankara Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi | AK Parti | I. Davutoğlu | 29.08.2014- 28.08.2015 |
| Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı | Kutbettin Arzu | Diyarbakır | Karadeniz Teknik Ü. Mimarlık Mühendislik Fakültesi Mimarlık Bölümü | Bağımsız | II. Davutoğlu | 28.08.2015- 24.11.2015 |
| Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı | Faruk Çelik | Artvin | Bursa Yüksek İslam Enstitüsü | AK Parti | III. Davutoğlu | 24.11.2015- 24.05.2016 |
| Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı | Faruk Çelik | Artvin | Bursa Yüksek İslam Enstitüsü | AK Parti | Yıldırım | 24.05.2016- 19.07.2017 |
| Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı | Ahmet Eşref Fakıbaba | Şanlıurfa | Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi | AK Parti | Yıldırım | 19.07.2017- 09.07.2018 |
| Tarım ve Orman Bakanlığı | Bekir Pakdemirli | İzmir | Bilkent Üniversitesi İşletme Fakültesi | --- | Erdoğan C. Kabinesi | 09.07.2018- 03.03.2022 |
| Tarım ve Orman Bakanlığı | Vahit Kirişçi | Kahramanmaraş | Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi | --- | I. Erdoğan C. Kabinesi | 03.03.2022- 03.06.2023 |
| Tarım ve Orman Bakanlığı | İbrahim Yumaklı | Kastamonu | Uludağ Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölümü | --- | II. Erdoğan C. Kabinesi | 03.06.2023 --- |
Kaynakça
https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/genel-mudurluk-yayinlar/basbakanlik__tarihi.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/genel-mudurluk-yayinlar/dunden_bugune_basbakanlik.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_1.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_2.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_3.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_4.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_5.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_6.pdf Erişim: 30. 11. 2020 https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_7.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_8.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_9.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_10.pdf Erişim: 30. 11. 2020
https://www.tarimorman.gov.tr/sayfalar/tarimeskibakanlarimiz.aspx?ogeid=4 Erişim: 19. 12. 2020
https://www.tarimorman.gov.tr/SGB/Belgeler/Bakanl%C4%B1k_Faaliyet_Raporlar%C4%B1/2012_Faaliyet_Raporu.pdf Erişim: 25. 12. 2020
https://egitim.tarimorman.gov.tr/adana/Belgeler/MAKALELER/tar%C4%B1m_tarihi.pdf Erişim: 25. 12. 2020 https://www.atam.gov.tr/wp-content/uploads/ATAM_HT-3.pdf Erişim: 25. 12. 2020
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/13413 Erişim: 25. 12. 2020
