Erzurumlu Emrah Kimdir? Edebi Kişiliği, Eserleri, Şiirleri

Erzurumlu Emrah, halk ozanı.

Erzurum’un Palandöken İlçesi’nin Güzelyurt (Tanbura) Köyü’nde doğmuştur. Doğum tarihi tam olarak bilinmemektedir. XVIII. yüzyılın son çeyreğinde doğduğu tahmin edilmektedir. Yine ailesi ile ilgilide yeterli bilgi bulunmamaktadır. Emrah asıl ismimi, yoksa mahlas olarak mı kullandığı bilinmektedir.

Eğitimi ve Hayatı

İlk gençlik yıllarında köyünden ayrılmış ve Erzurum’a gelmiştir. Erzurum’da medrese eğitimi almış Nakşibendî tarikatına girmiştir. Elinde sazı ile Erzurum’dan ayrılmıştır. Trabzon, Kastamonu, Sivas, Tokat, Çankırı, Niğde, Konya ve Niksar gibi çeşitli yöreleri gezmiştir. Gezdiği yörelerde çıraklar yetiştirmiştir. Bu yönüyle âşık kolunun kurulmasına öncülük etmiştir. Tokatlı Nuri ve Tokatlı Gedâî yetiştirdiği önemli çıraklardır. Âşık kolunun kurulmasına öncülüğü şiirlerinin türkü olarak söylenmesini ve ününün yayılmasını sağlamıştır.

Edebi Kişiliği

Divan edebiyatının usta şairlerini okumuş, özellikle Fuzuli, Baki ve Nedim’den etkilenmiştir. Aruz vezniyle de hece vezniyle şiirler yazmıştır. Asıl ünü hece ölçüsüyle yazmış olduğu şiirlerden kaynaklanmaktadır. Şiirlerinde Emrah veya Emrahî mahlasını kullanmıştır. Aşk, gurbet, tasavvuf temalarını işlemiştir. Ercişli Emrah’ın şiirleri belirli bir dönem Erzurumlu Emrah’a mal edilmiş, yapılan ilmi çalışmalar sonucunda her iki şairin şiirleri birbirinden ayrılmıştır.

Ölümü

Ölüm tarihi konusunda kaynaklar farklı tarihleri işaret etmektedir. Kaynaklarda ölüm tarihi olarak ekseriyetle 1860 ile 1861 yılları gösterilmektedir. Tokat’ın Niksar İlçesi’nde vefat etmiştir.

Eserleri

Divan-ı Emrah (Mehmet Fuat Köprülü)
Âşık Emrah, Hayat ve Şiirleri (Murat Uraz)
Erzurumlu Hayatı ve Şiirleri (Eflâtun Cem Güney-Çetin Güney)

Şiileri/ Türküleri

Bad-ı Saba Selam Söyle O Yare
Bir Sabağradım Göl Kenarına
Bir Yiğit Gurbete Gitse
Bugün Ben Bir Güzel Gördüm
Dost Eline Giden Turnam
El Çek Tabip Sinem Üstünden
Esme Seher Yeli Esme
Felek Çakmağını Üstüme Çakma
Gönül Gurbet Ele Çıkma
Ne Feryat Edersin Divane Bülbül
Tutam Yar Elinden Tutam
Uykudan Uyanmış
Yar Senin Derdinden Hastayım Hasta

Kaynakça

https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=5mN_VL1MplHQjhwbEY9iUg&no=sdhFaa6XTT9ekTQ_OKZzdA Erişim: 04. 05. 2021
https://islamansiklopedisi.org.tr/erzurumlu-emrah Erişim: 04. 05. 2021
http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/emrah-erzurumlu Erişim: 04. 05. 2021
https://acikerisim.nevsehir.edu.tr/bitstream/handle/20.500.11787/828/BES%C4%B0ME%20BESTE%20KE%C3%87EC%C4%B0%20%20542342.pdf?sequence=1&isAllowed=y Erişim: 04. 05. 2021
https://www.academia.edu/43735714/Ayd%C4%B1nlarda_ve_Halkta_Erzurumlu_Emrah_Alg%C4%B1s%C4%B1_The_Impression_of_Emrah_from_Erzurum_Among_the_Intellectuals_and_the_Folk_ Erişim: 04. 05. 2021
http://sbe.balikesir.edu.tr/dergi/edergi/c1s1/makale/c1s1m11.pdf Erişim: 04. 05. 2021
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/273133 Erişim: 04. 05. 2021