Pir Sultan Abdal Kimdir? Edebi Kişiliği, Eserleri, Şiirleri, Türküleri

Pir Sultan Abdal, halk ozanı.

Pir Sultan Abdal’ın hayatı ile ilgili veriler yeterli değildir. Hayatı ile ilgili bilgilere daha ziyade şiirlerinden ulaşılmaya çalışılmıştır. XVI. yüzyılın başında Sivas’ın Yıldızeli İlçesi’nin Banaz Köyü’nde doğduğu tahmin edilmektedir. Asıl adının Haydar olduğu ileri sürülmektedir. Pir Sultan’ı mahlas olarak kullanmıştır. Bazı kaynaklara göre kökeni Yemen’e dayanmaktadır. Hz. Ali’nin torunlarından İmam Zeynel Abidin’in soyundan geldiği ileri sürülmektedir. Bazı kaynaklara göre ise ailesinin Horasan’ın Hoy Şehri’nden göç ederek Sivas’a yerleştiği yönündendir.

Eğitimi ve Hayatı

Eğitimi ve çocukluğu hakkındaki bilgiler de çeşitli rivayetlere dayanmaktadır. Çocukluğunda çobanlık yaptığı, koyunlarını otlatırken uykuya daldığı, Hacı Bektaş-ı Veli tarafından kendisine bade içirildiği ve “Pir Sultan” mahlası verildiği rivayet edilmektedir. Pir Sultan Abdal bade içme olgusunu yazmış olduğu dörtlükte şu şekilde özetlemektedir:

Pir elinden bâde içtim
Doğdum elinize düştüm
Ak cenneti gördüm geçtim
Hünkâr Hacı Bektaş Veli

Şiirleri incelendiğinde iyi bir eğitim almış olduğu izlenimi uyanmaktadır. Kaynakların önemli bir kısmında Alevi görüşe sahip olduğu ve Safevi taraftarı olarak Osmanlıya başkaldırdığı belirtilmektedir. Bu nedenle daha önce kendi müridi de olan Sivas Valisi Hızır Paşa tarafından Sivas’ta hapse atıldığı ileri sürülmektedir.

Ölümü

Pir Sultan Abdal’ın hangi tarihte, nerede ve nasıl öldüğü konusunda da bilgiler yeterli değildir. Sivas Valisi Hızır Paşa tarafından Sivas’ta asılarak öldürüldüğü rivayet edilmektedir. Mezarının olduğu yer de tartışmalıdır. Mezarının, asıldığı yerde, Erbil, Merzifon veya Çiçek Yaylası’nda olabileceği ileri sürülmektedir.

Edebi Kişiliği

Pir Sultan Abdal, Türk halk edebiyatının en önemli şairlerinden biridir. Alevi ve Bektaşilerce yedi büyük halk ozanından biri olarak kabul edilmektedir. Şiirlerinde Hz. Peygamber, Hz Ali, Hz Hasan, Hz Hüseyin, on iki imam ve insan sevgisi ile Bektaşilik konularını ele almıştır. Sade ve yalın bir dil kullanmıştır.

Eşi ve Çocukları

Kaynaklarda eşi ile ilgili bir bilgi bulunmamakta; Seyyit Ali, Pir Mehmet, Er Garip ve Sanem adında dört çocuğunun olduğu dile getirilmektedir.

Şiirleri/ Türküleri

Alçakta Yüksekte Yatan Erenler
Bilirim Bilirim Dersin Bilene Danış
Bin Cefalar Etsen Almam Üstüme
Bu Yıl Bu Dağların Karı Erimez
Bugün Yardan Haber Geldi
Çeke Çeke Ben Bu Dertten Ölürüm
Derdim Çoktur Hangisine Yanayım
Dostun Bahçesine Bir Hoyrat Girmiş
Dönen Dönsün Ben Dönmezem Yolumdan
Dünyanın Üstünde Kurulu Direk
Gam Elinden Benim Zülfü Siyahım
Gelmiş İken Bir Habercik Sorayım
Gönül Niçin De Ahvalimi Bilmezsin
Gurbet Elde Bir Hal Geldi Başıma
Ilgıt Ilgıt Esen Seher Yelleri
Kul Olayım Kalem Tutan Ellere
Mürşide Varmaya Talip Olursan
Ötme Bülbül Ötme
Sabahtan Cemalin Seyran Eyledim
Sultan Suyu Gibi Çağlayıp Akma
Şu Karşı Yaylada Göç Katar Katar (Geçti Dost Kervanı)
Yine Dosttan Haber Geldi
Yürü Bre Hızır Paşa

Kaynakça

https://img.antoloji.com/i/sair/pdf/8/pir_sultan_abdal_858_60417.pdf Erişim: 22. 05. 2021
http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/48681.pdf Erişim: 22. 05. 2021
https://polen.itu.edu.tr/bitstream/11527/12594/1/405011014.pdf Erişim: 22. 05. 2021
https://acikerisim.firat.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11508/16488/253952.pdf?sequence=1 HYPERLINK “https://acikerisim.firat.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11508/16488/253952.pdf?sequence=1&isAllowed=y”& HYPERLINK “https://acikerisim.firat.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11508/16488/253952.pdf?sequence=1&isAllowed=y”isAllowed=y Erişim: 22. 05. 2021
https://islamansiklopedisi.org.tr/pir-sultan-abdal Erişim: 22. 05. 2021
http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/pir-sultan-abdal Erişim: 22. 05. 2021
http://isamveri.org/pdfdrg/D00558/1940_89/1940_89_BORATAVPN.pdf Erişim: 22. 05. 2021
https://www.sosyalarastirmalar.com/cilt9/sayi47_pdf/1dil_edebiyat/kaya_hasan.pdf Erişim: 22. 05. 2021
http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/13/1183/13677.pdf Erişim: 22. 05. 2021
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/263829 Erişim: 22. 05. 2021
http://turkoloji.cu.edu.tr/pdf/salahaddin_bekki_pir_sultan_abdal.pdf Erişim: 22. 05. 2021
http://dogankaya.com/fotograf/pir_sulltan_ve_conklerdeki_siirleri.pdf Erişim: 22. 05. 2021
http://www.akmb.ch/pdf/Pir_Sultan_Abdal.pdf Erişim: 22. 05. 2021
http://docplayer.biz.tr/47705067-Pir-sultan-abdal-d-o-asik-http-www-turkedebiyatiisimlersozlugu-com-index-php-sayfa-detay-detay-4943-doc-dr.html Erişim: 22. 05. 2021
http://oaji.net/articles/2017/5480-1545916005.pdf Erişim: 22. 05. 2021
https://hiclik.net/pir-sultan-abdal/ Erişim: 22. 05. 2021