Hüseyin Rauf Orbay Kimdir? Nereli, Hayatı, Ölümü, Biyografisi

Hüseyin Rauf Orbay, 3. İcra Vekilleri Heyeti Reisi, siyasetçi, devlet adamı, asker.  

27 Temmuz 1881 tarihinde İstanbul’un Cibali muhitinde doğdu. Babası Mehmet Muzaffer Bey, annesi Hayriye Rüveyde Hanım’dır.

Eğitim Hayatı

Öğrenimine Cibali İlkokulu’nda başladı. Trablusgarp Askeri Rüştiyesi’ni ve Heybeliada Bahriye Mektebi’ni bitirdi.

Askeri Hayatı

1899 yılında teğmen olarak Osmanlı Donanması’na katıldı. Çeşitli gemilerde görev yaptı. Hüseyin Rauf Orbay, 1901 yılında üsteğmen, 1904 yılında yüzbaşı oldu. 1904 yılında Abdülhamit tarafından denizaltılar hakkında incelemeler yapmak ve Osmanlı donanması için gemiler seçmek üzere görevlendirildi. Bu görevde, Amerikan asıllı Bagnam Paşa ile birlikte Avrupa ve Amerika’nın ünlü tersanelerini gezdi. Dönemin donanma teknolojisini yerinde görme fırsatı buldu.

31 Mart Ayaklanması nedeniyle İstanbul’a geldi. Hareket Ordusu’nun faaliyetlerine katıldı. Burada Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü ile tanıştı. Kasım 1908 yılında Sisam Ayaklanmasını bastırmakla görevlendirilen deniz kuvvetlerinde görev aldı.

Hamidiye Kahramanı

1911 yılında Trablusgarp Savaşı’nda cepheye ikmal görevinde bulundu. Hüseyin Rauf Orbay asıl ününü 1. Balkan Savaşı’nda Hamidiye Kruvazörü ile kazandı. Yunan Donanması’nın, Osmanlı Donanması’nı Marmara Denizi’ne hapsettiği günlerde, Hamidiye Kruvazörü ile Çanakkale Boğazı’ndan geçerek Ege ve Adriyatik sahillerini bombaladı. Askeri gemileri batırdı. Bu durum, Yunanlıların Çanakkale Boğazı üzerindeki baskısını azalttı. Hüseyin Rauf Orbay, başarıları nedeniyle “Hamidiye Kahramanı” unvanıyla anılmaya başladı.

1. Dünya Savaşı’nda İran Cephesi’nde görev aldı. Deniz Kuvvetleri Kurmay Başkanlığı’na atanınca İstanbul’a döndü. Ahmet İzzet Paşa Hükümeti’nde Bahriye Nazırlığı yaptı. 30 Ekim 1918 tarihinde Mondros Ateşkes Anlaşması’nı hükümet adına imzaladı. Ahmet İzzet Paşa Hükümeti’nin düşmesi ile Bahriye Nazırlığı görevinden ayrıldı. 1. Dünya Savaşı sonrası, yurdun işgal edilmesine İstanbul Hükümeti’nin sessiz kalması nedeni ile 3 Mayıs 1919 tarihinde askerlik görevinden ayrıldı.

Kurtuluş Savaşı Hayatı

Milli Mücadele için Anadolu’ya geçti. Amasya Genelgesi’ni imza etti. Sivas ve Erzurum Kongresi’ne katıldı. Osmanlı Mebusan Meclisi’ne Sivas Milletvekili olarak katıldı. Mecliste, Misakı-ı Milli kararlarının kabul edilmesinde büyük rol oynadı. 16 Mart 1920 tarihinde Meclis’in İngiliz kuvvetleri tarafından işgal edilmesinin ardından Malta’ya sürgün edildi. Sürgün sonrası Ankara’ya geldi.

Siyasi Hayatı

Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne Sivas Milletvekili olarak katıldı. Mustafa Fevzi Çakmak’ın Başkanlığı’nda kurulan, 3. İcra Vekilleri Heyeti’nde 17 Kasım 1921 tarihinde yapılan değişiklikte Ömer Lütfi Argeşo’nun yerine Nafia Vekili oldu. 

12 Temmuz 1922 tarihinde 4. İcra Vekilleri Heyeti Reisi olarak görev yaptı. Haziran – Temmuz 1923 (2. Dönem) tarihinde yapılan seçimlerde İstanbul Milletvekili seçildi. 1923 yılında Cumhuriyet Halk Partisi ile yaşadığı fikir ayrılıklarından dolayı 9 Kasım 1924 tarihinde partiden ayrıldı.

17 Kasım 1924 tarihinde kurulan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurucuları arasında yer aldı. 3 Haziran 1925 tarihinde Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kapatılınca bağımsız milletvekili oldu. 12 Mayıs 1926 tarihinde tedavi için Londra’ya gitti. Londra’da bulunduğu sırada İzmir Suikastı ile ilgili 26 Ağustos 1926 tarihinde on yıl sürgün cezasına çarptırıldı. Milletvekilliği düşürüldü. Hakkındaki suçlamaları kabul etmedi. 1933 yılında af çıkarılmasına rağmen ülkeye 5 Temmuz 1935 tarihinde döndü.

22 Ekim 1939 tarihinde yapılan ara seçimlerde Kastamonu Milletvekili seçildi. 1942 yılında Londra Büyükelçiliği görevine atandı. 1944 yılında görevinden ayrıldı.

Ölümü

16 Temmuz 1964 tarihinde İstanbul’da kalp krizinden vefat etti. Cenazesi Sahrayıcedid Mezarlığı’nda toprağa verildi.

Eşi ve Çocukları

Bekar

İngilizce ve Fransızca biliyordu.

Kitapları

• Cehennem Değirmeni
• Siyasi Hatıralarım

Kaynakça

https://www.tbmm.gov.tr/TBMM_Album/Yeni%20klas%C3%B6r/Cilt1.pdf
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_1.pdf
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/basbakanlarimiz_genelkurul_konusmalari/basbakanlarimiz_cilt1.pdf
https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/genel-mudurluk-yayinlar/dunden_bugune_basbakanlik.pdf
https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/genel-mudurluk-yayinlar/basbakanlik__tarihi.pdf
https://islamansiklopedisi.org.tr/orbay-huseyin-rauf
http://www.ctad.hacettepe.edu.tr/12_23/3.pdf
http://www.atam.gov.tr/wp-content/uploads/Mustafa-ALKAN-H%C3%BCseyin-Rauf-Orbay%C4%B1n-Hayat%C4%B1-1880-1964.pdf
http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11498/30946/001516818006.pdf?sequence=1