Mehmet Recep Peker Kimdir? Nereli, Hayatı, Ölümü

Mehmet Recep Peker, Türkiye Cumhuriyeti 6. Başbakanı, siyasetçi, devlet adamı, asker.  

5 Şubat 1889 tarihinde İstanbul’da doğdu. Babası Mustafa Bey, annesi Emine Hanım’dır. Ailesi Kafkasya’nın Dağıstan Bölgesi’nden Anadolu’ya göç etmiştir.

Eğitim Hayatı

1895 yılında Kocamustafapaşa Mahallesi’nde bulunan iptidai mektebinde ilköğrenimine başladı. 1901 yılında Kocamustafapaşa Askeri Rüştiyesi’ni, 1904 yılında Kuleli Askeri İdadisi’ni, 1907 yılında Harbiye Mektebi’ni bitirdi. Teğmen olarak mezun oldu. 1919 yılında ise Erkân-ı Harbiye Mektebi’nden mezun oldu.

Çalışma Hayatı

Erkân-ı Harbiye Harp Tarihi Öğretmen Yardımcısı, 20. Kolordu Kurmayı, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkâtibi, Erkân-ı Harbiye 2. Şube Müdürü, Hâkimiyet-i Milliye Gazetesi Başyazarı olarak görevlerde bulundu.

1935 – 1942 yılları arasında Atatürk’ün emri ile üniversite, yüksekokul ve harp akademilerinde Devrim Tarihi Profesörü olarak dersler verdi. 15 Mart 1934 tarihinde İnkılap Tarihi Enstitüsü’nde, 29 Kasım 1935 tarihinde Ankara Hukuk Fakültesi’nde İnkılap Tarihi dersleri vermeye başladı. Halkevlerinin açılmasında yoğun olarak çalıştı.

Siyasi Hayatı

1920 yılında Milli Mücadele’ye katılmak için Ankara’ya geldi. Haziran – Temmuz 1923 (2. Dönem), 2 Eylül 1927 (3. Dönem), 25 Nisan 1931 (4. Dönem), 8 Şubat 1935 (5. Dönem), 26 Mart 1939 (6. Dönem) ve 28 Şubat 1943 (7. Dönem) tarihlerinde yapılan seçimlerde Kütahya Milletvekili, 21 Temmuz 1946 (8. Dönem) tarihinde yapılan seçimlerde ise İstanbul Milletvekili seçildi.

3. ve 4. Dönemde Müdafaa-i Milliye Encümeni Reisi (Milli Savunma Komisyonu Başkanı), 6. Dönemde Teşkilat-ı Esasiye Encümeni Reisi (Anayasa Komisyonu Başkanı), 7. Dönemde ise Ulaştırma Encümeni Reisi olarak görevlerde bulundu.

Bakanlık Görevleri

Mustafa İsmet İnönü’nün kurmuş olduğu 2. Hükümet’te (II. İnönü), 21 Mayıs 1924 tarihinde yapılan kabine değişikliğinde Mustafa Abdülhalik Renda’nın yerine Maliye Vekili olarak atandı. Ali Fethi Okyar’ın 22 Kasım 1924 tarihinde kurmuş olduğu 3. Hükümet’te, Dâhiliye Vekili ve Mübadele, İmar ve İskân Vekâleti Vekili oldu. Mustafa İsmet İnönü’nün 3 Mart 1925 tarihinde kurmuş olduğu 4. Hükümet’te (III. İnönü) Müdafaa-i Milliye Vekili, 5. Hükümet’te (IV. İnönü) 15 Ekim 1928 tarihinde yapılan kabine değişikliğinde ise Mehmet Behiç Erkin’in yerine Nafia Vekili olarak görev yaptı. 

Mehmet Şükrü Saraçoğlu’nun kurmuş olduğu 13. Hükümet’te (I. Saraçoğlu Hükümeti) 17 Ağustos 1942 tarihinde yapılan kabine değişikliğinde, Ahmet Fikri Tüzer’in yerine Dâhiliye Vekili oldu. Mehmet Şükrü Saraçoğlu’nun 9 Mart 1943 tarihinde kurmuş olduğu 14. Hükümet’te (II. Saraçoğlu Hükümeti) Dâhiliye Vekilliği devam ettirildi.

Başbakanlığı

14. Hükümet, 1946 yılında yapılan genel seçimler neden ile sona erdi. Cumhurbaşkanı Mustafa İsmet İnönü, hükümeti kurma görevini İstanbul Milletvekili Mehmet Recep Peker’e verdi. Mehmet Recep Peker, 7 Ağustos 1946 tarihinde 15. Hükümet’i kurdu. Türkiye Cumhuriyeti 6. Başbakanı oldu.

Eşi ve Çocukları

1919 yılında Hasene Suada Hanım ile evlendi. Fazlı, Can, Erdoğan, Yalçın, Şehriyar adında beş çocuk babasıydı.

Fransızca ve Almanca biliyordu.

Ölümü

2 Nisan 1950 tarihinde İstanbul’da vefat etti. Edirnekapı Mezarlığı’nda toprağa verildi. 

Kitapları

• İnkılap Dersleri (1934)
• Vatandaş İçin Medeni Bilgiler (1937)

Kaynakça

https://www.tbmm.gov.tr/TBMM_Album/Yeni%20klas%C3%B6r/Cilt1.pdf
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/hukumetler/hukumetler_cilt_1.pdf
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/basbakanlarimiz_genelkurul_konusmalari/basbakanlarimiz_cilt3.pdf
https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/genel-mudurluk-yayinlar/basbakanlik__tarihi.pdf
https://www.devletarsivleri.gov.tr/varliklar/dosyalar/eskisiteden/yayinlar/genel-mudurluk-yayinlar/dunden_bugune_basbakanlik.pdf
http://psi203.cankaya.edu.tr/uploads/files/Ozcetin%2C%20Recep%20Peker.pdf
http://psi520.cankaya.edu.tr/uploads/files/Kidis%2C%20Hakimiyet-i%20Milliye%20ve%20Recep%20 Peker.pdf